Новости за 16.12.2022

که څه هم د افغانستان په نورو ولايتونو کې د برښنا قېمت ټيټ دی خو په اروزګان ولايت کې اوس هم د يوه کيلو واټ برښنا بيه د ۲۸ افغانيږ څخه نيولې تر ۳۹ افغانيو پورې رسيږي. اروزګان مېشتي وايي د برښنا د لوړو قېمتونو له امله برښنايي وسايل نه کاروي او يوازې په دومره اندازه برښنا استفاده کوي چې ضرورت يې وي. د دغه ولايت اوسېدونکي وايي، له يوې خوا د دولتي برښنا قېمتونه لوړ دي او له بلې خوا د دغې برښنا فعاليت يوازې د ښار په يو کيلو مترۍ پورې محدود دی. خلک وايي دولتي برښنا ته د نه لاس‌رسي له امله اړ دي چې... Читать дальше...

د ارزګان ولایت په مرکز ترینکوټ له تېرې شاوخوا یوې نیمې میاشتې راهیسې دولتي برښنا پرې شوې چې، ښاریان او دولتي کارونکي يې له ستونزو سره مخامخ کړي دي. په دغه ولایت کې یوازې ډیزلي برښنا شتون لري چې د دولتي ادارو په ګډون شاوخو درې زره کورونو، دوکانو او دفترونو ته ویشل شوې ده. شفیع الله چې په ترینکوټ ښار کې يې د خیاطۍ دوکان خلاص کړی او په خپل دوکان کې له دولتي برښنا څخه استفاده کوي خو له تېرې یوې میاشتې راهیسې ورباندې برښنا پرې شوې چې دې چارې يې پر کارو بار منفي اغېز کړی. دی وايي، که څه هم د یادې... Читать дальше...

د افغانستان لپاره د ایران ځانګړي استازي حسن کاظمي قمي د پنجشنبې په ورځ ایرنا خبري اژانس ته وویل، ایران د بهرنۍ پانګونې د را جلبولو په برخه کې له ستونزو سره مخ دی او باید د افغانانو له لوړ ظرفیت څخه په ښه توګه کار واخلي. ښاغلي قمي وویل، چې په روان هجري لمریز کال کې په ایران کې نیمه بهرنۍ پانګونه په افغان پانګوالو پورې اړه لري. د ایرنا خبري اژانس د راپور له‌مخې د افغان پانګوالو په مشرۍ ۱۶۰۰ شرکتونو د ایران په مشهد ښار کې د سوداګرۍ جوازونه ترلاسه کړي دي. دغه خبری آژانس زیاته کړې ده چې یوازې په... Читать дальше...

یو شمېر هغه متقاعد امریکايي سفیران چې پخوا یې په افغانستان کې دنده تر سره کړې، د یوه لیک په ترڅ کې د کانګرس څخه د یو داسې قانون د تصویب غوښتنه کړې تر څو د نوي راغلي افغانانو د اوسېدو اسناد د قانوني کړي. دا طرحه د روان کال د اګست په نهمه نېټه د يو شمېر امريکايي سناتورانو له‌خوا، د دغه هېواد کانګرس ته وړاندې شوه. د دغو امریکايي ډیپلوماټانو په لیک کې راغلي چې: "د د دغه پلان په تصویب او په قانون بدلولو سره به امریکا وتوانیږي چې د افغانو همکارانو سره به خپلې کړې ژمنې، عملي کړي." په لیک کې دا هم... Читать дальше...

د ملګروملتونو د تروریزم ضد هڅو رئیس ولادمیر وورونکوف د امنیت شورا غونډې ته وویل، سره له دې چې د القاعده او اسلامي دولت ډلې یا داعش خپل ډېر مشران له لاسه ورکړي خو په ټوله کې تروریزم پراخ شوی او د فعالیت جغرافیه یې غځېدلې ده. هغه د دې ترڅنګ چې په لوېدیځه افریقا او ساحل سیمو کې د القاعده، داعش او ورسره د تړلو ډلو د فعالیت د زیاتوالي خبره وکړه، د افغانستان په اړه یې وویل چې، په دې هېواد کې د ترهګرو ډلو د حضور دوام سیمې او له هغې ور هاخوا جدي ګواښونه متوجه کړي دي. هغه اندېښنه وښوده چې پر دې هېواد... Читать дальше...

پروان کې د طالبانو حکومت د والي دفتر وايي چې د دغه ولایت د مرکز چارېکار ښار نوم یې د امام اعظم په نوم بدل کړی دی. د پروان لپاره د طالبانو حکومت د والي ویاند حکمت الله شمیم په دې اړه ازادي راډیو ته وویل چې د پروان مرکز نوی نوم یې په یوه غونډه کې چې طالب چارواکو، یو شمېر قومي مشرانو او د پروان ولایت ځینو فرهنګي شخصیتونو شتون درلود له سلا مشورو وروسته د پنجشنبې په ورځ بدل کړی. پروان کې د طالبانو حکومت د ځینو سرچینو د معلومات پر بنسټ، د چارېکار ښار نوم د طالبانو د مشر ملا هبت الله په امر او اجازه بدل شوی دی. Читать дальше...

د هندوستان او کوربه بنګله دېش ترمنځ په لومړۍ ټېسټ لوبه کې د هند توپ وهونکي ډېر برلاسي دي او کوربه لوبډلې ته یې د ۵۱۳ منډو ستر هدف وټاکه. هند په لومړۍ پاڼۍ کې ۴۰۴ او په دویمه پاڼۍ کې بیا یوازې د ۲ لوبغاړو په سوځېدو سره ۲۵۸ منډې جوړې کړې. په دویمه پاڼۍ کې د هندۍ لوبډلې لپاره شبمن ګیل او چتیشور پوجارا سلیزې جوړې کړې. بنګله دېش بیا په لومړۍ پاڼۍ کې یوازې ۱۵۰ منډې کړې وې او اوس یې د لوبې په درېيمه ورځ خپله دویمه پاڼۍ پیل کړې ده. د هند لپاره په توپ اچونه کې کولدیپ یادف په لومړۍ پاڼۍ کې ۵ ويکټې ترلاسه کړې وې.

د اسټرالیا په بیګ بیش سياليو کې د سيډني تندر لوبډله یوازې په ۱۵ منډو وسوځېده. دا د شل اوریزو کرېکټ لوبو په تاریخ کې تر ټولو کمې منډې دي. نن(جمعه) د اسټرالیا په سيډني ښار کې د ایډليډ سټرایکرز او سډني تندر ترمنځ لوبه ترسره شوه. د ايډليډ سټرایکرز لوبډلې په شلو اورونو کې د ۱۴۰ منډو هدف ورکړ، خو سيډني تندر خپل ټول لوبغاړي په ۵.۵ اورونو کې له لاسه ورکړل او یوازې یې ۱۵ منډې جوړې کړې. په توپ اچونه کې هينري تاونټن ۵، ویس اګر ۴ او شارټ یوه ویکټ واخیسته. د سټرایکرز په لوبډله کې راشدخان هم لوبيږي،... Читать дальше...

د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر (OCHA) په خپل تازه راپور کې ویلي چې، افغانستان د نړۍ د هغو شپږو هېوادونو په ډله کې دی چې د اقلیمي بدلون له ګواښ سره مخ دي او د طبیعي پېښو له امله تر ټولو ډېر زیانمن شوی دی. د ننګرهار ولایت د خوږیانیو ولسوالۍ اوسېدونکی هجرت الله چې کور يې د سېلابونو له امله ویجاړ شوی او اوس په خیمه کې ژوند کې ازادي راډيو ته وویل، تر اوسه یې هیڅ ډول مرسته نه‌ده ترلاسه کړې. هغه وايي، د خېمې لاندې ژوند کول په دې سړه هوا کې ورته سخت دي. نوموړی وايي: "له یوې خوا ژمی او له... Читать дальше...

د ډېسېمبر پر ۱۶مه د علي وزیر د نیول کېدو دوه کاله پوره شو. نوموړی د ۲۰۲۰م کال د ډېسېمبر پر ۱۶مه  په پېښور کې د ارمي پبلک سکول د وژل شویو ماشومانو په یاد کې له جوړې غونډې وروسته نیول شوی وو.

چاودنه داسې وخت وشوه، یو موټر چې پولیس هم په کې وو، له سیمې د تېرېدو په حال کې و. ترکي چارواکي وايي، په پېښه کې د موټر ۹ تنه سورلۍ ټپیان دي. د دې پېښې په تړاو ۲ کسان نیول شوي دي. د ترکیې د کورنیو چارو وزیر سلیمان سویلو وايي، پېښه د ترکیې په جنوب ختیځ کې دیاربکر ښار ته نږدې شوې، چې ډېری اوسېدونکي یې کردان دي. د ترکیې چارواکي وايي، بمب یوه مارکیټ ته نږدې په یوه درول شوي موټر کې ځای پر ځای شوی و.

په ایران کې دا مهال لږ تر لږه ۱۱ کسان د مرګ په سزا محکوم شوي او ۲۴ نور کسان له داسې تورونو سره مخامخ دي، چې د مرګ په سزا محکومېدای شي. دې مسئلې داسې اندېښنې ولاړې کړي، چې په ایران کې په وروستیو اعتراضونو کې د ګډون له کبله د دوو ځوانانو تر اعدام وروسته ښايي نور کسان هم اعدام شي. په ایران کې د بشري حقونو د مرکز اجرایه مدیر هادي قایمي ویلي: د تعزیراتو کمېټې د محاکمو په څېر عمل کوي او په اعتراض کوونکو کې د وېرې خپرولو لپاره خلکو ته د مرګ د سزا ګواښونه کوي.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویلي چې په افغانستان کې یې د طالبانو د حکومت له چارواکو سره د خپلو ډيپلوماټانو د امنیت په اړه خبرو ته دوام ورکړی دی. د وزارت ویاندې ممتاز زهرا بلوڅې پرون په اسلام اباد کې د اوونیزې خبري غونډې پر مهال د یوې پوښتنې په ځواب کې وویل چې پاکستان په افغانستان کې «وضعیت له نږدې څاري» او د خپلو «ډېپلوماټانو او ډیپلوماتیکو ماموریتونو د خوندیتوب او امنیت باوري کولو هڅه» کوي. نوموړې وویل چې د کابل لپاره د پاکستان شارژدافیر عبیدالرحمان نظاماني لا هم په پاکستان کې دی او د سلا مشورو بهیر تر بشپړېدو پورې به همالته وي. Читать дальше...

کندهار کې په یوه کور کې څلور کونډې اوسیږي چې دا مهال په بد اقتصادي وضیعت کې ژوند کوي. دغه څلور واړه کونډې چې پنځه اولادونه هم لري وايي په یوه کرایه شوي کور کې اوسیږي او د جامو، خوارکي او سون توکو د رانیولو توان نه لري. دوی چې روان ژمي ته سختې وارخطا دي د طالبانو له حکومت او مرستندویه بنسټونو څخه د مرستې غوښتنه کوي. دا په داسي حال کې ده چې د ژغورنې نړیوالې کمېټې په خپل تازه راپور کې ویلي چې ، ښایي افغانستان راتلونکی کال له یوه ناوړه بشري ناورین سره مخ شي. نور تفصیل د لاندې غږیز فایل په کېکاږلو اورېدلی شئ... Читать дальше...

يوه مور چې نه غواړي نوم یې په راپور کې واخیستل شي ادعا کوي چې زوی یې د هلمند ولایت په نادعلي ولسوالۍ کې ۹ کاله وړاندې بهرنیو ځواکونو وژلی. نوموړې ازادي راډيو ته وویل، د زوی د وژل کېدو وروسته یې ژوند له سختو کړانو سره مخ دی. نوموړې وایي: "ښه و ژوند مو د بادشاهۍ و، د ځمکې له لارې مو خپله غریبي کوله او ژوند مو روان کړی و، دغه زوی مې چې شهید شو اوس دوه کونډیانې او زه په دغه کور کې اوسیږو، په زوی مې بمبارد وشو او هغه په شهادت ورسېد." دغه مور سره له دې چې د امنیتي ستونزو له امله د خپلو زوی په اړه... Читать дальше...

د سره صلیب نړیواله کمیټه (ICRC) خبر ورکوي چې په افغانستان کې د هغو ماشومانو په منځ کې چې د دغې کمېټې تر ملاتړ لاندې روغتونونو ته مراجعه کوي د تنفسي ناروغیو کچه ۵۵ سلنه لوړه شوې ده. يو سړی چې په پلازمېنه کابل کې لاسي کراچۍ چلوي او نه‌غواړي راپور کې يې نوم واخيستل شي وايي: " ورځنۍ، ځینې ورځې ۵۰ روپۍ کېږي ، ځینې ورځې بیا له خالي جیبونو سره ځم." نوموړی وايي چې، د خپلې اووه کسيزې کورنۍ يوازينی کفیل دی. هغه وايي، چې په کرايي کور کې اوسېږي او د ژمي لپاره د ډوډۍ او اوبو پيدا کول او د سون توکو چمتو کول يې پر اوږو بار دي. Читать дальше...

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویاندې ممتاز زهرا بلوڅې د ډېسېمبر پر ۱۵مه په اسلام اباد کې د اوونیزې خبري غونډې پر مهال وویل چې په افغانستان کې وضعیت له نېږدې څاري او د خپلو ډېپلوماټانو او سفارتي ماموریتونو د خوندیتوب او امنیت باوري کولو هڅه کوي.

د طالبانو تر دوهم ځل واکمنۍ وروسته په تېرو شپاړسو مياشتو کې دا دوهم ځل دی چې بهرنۍ مرستندویه ادارې د معتادینو د درملنې په برخه کې له افغانستان سره مالي مرسته کوي. د روغتيا نړیوال سازمان وايي چې، اروپايي ټولنې تازه له دې سازمان سره شپاړس ميليونه يورو مرسته کړې ده. دا پيسې به د هغو رواني ناروغانو او معتادینو په درملنه لګول کېږي چې د اعتیاد له امله د لېونتوب يا سايکوز ستونزه ورته پيدا شوې وي. په افغانستان کې د روغتيا نړیوال سازمان یا (WHO) استازي ليو ډاپينګ ازادۍ راډيو ته وويل: دا مالي مرسته د هغو خلکو لپاره ده چې زيان ورته اوښتی وي. Читать дальше...

په افغانستان کې د ترهګرو ډلو په اړه د نړیوالې ټولنې د اندېښنو په دوام، د هند د بهرنیو چارو وزیر وايي، له افغانستانه نورو هېوادونو ته د تروریزم په اړه د ملګرو ملتونو د امنیت شورا اندېښنه لا پر ځای پاتې ده.   ایس جی شنکر پرون په نیویارک د ملګرو ملتونو سازمان امنیت شورا کې د خبریالانو یوې غونډې ته، له افغانستانه نورو هېوادونو ته د ترهګرۍ د ورپېښ ګواښ په اړه د یوې پوښتنې په ځواب کې وویل: "د ملګرو ملتونو امنیت شورا د یوه پرېکړه‌لیک له لارې د افغانستان په اړه د نړیوالې ټولنې اندېښنه څرګنده کړه. زه... Читать дальше...

پښتونخوا ملي عوامي ګوند د علي وزیر د بند پرضد د ډېسېمبر پر ۱۶مه د پاکستان په بېلابېلو ښارونو کې مظاهرې کوي. پښتون ژغورنې غورځنګ یې ملاتړ کړی دی.

په مشال مرکه کې له ډيره اسماعيل خان سره تعلق لرونکی مدنی فعال نذير الله افغان ميلمه دی. نوموړي په دي وورستيو کې په درازنده سيمه کې د بدامني او د انجنير انصاف شاه د تښتوني پرضد لاريون مشري کړې وه. په درازنده کې د ډېسېمبر له دويمې راهیسې د شېراني قبیلې لسګونه وګړو پرلت ته دوام ورکړی او له انتظامیې غواړي چې انجنير انصاف شاه پیدا او خوشی کړي. خپرونه د غږ په ځای کې واورئ..

نوراغا د کابل د پلچرخي د سړک نو په سیمې کې د پلاستیکي بوټانو او چپلکو د جوړولو یوه فابریکه لري، وايي، د برښنا نشتوالي دده په کار کې منفي اغېز کړی. نوموړي د پنجشنبې په ورځ ازادي راډيو سره په خبرو کې، له طالبانو وغوښتل چې، د برښنا شرکت دې ژر تر ژره دبرښنا ستونزه حلې کړي. ښاغلي نور اغا وويل: "موږ سره د اوبو او برښنا وزارت او د برښنا رياست ژمنې کړې وې، چې بله ورځ به لس ساعته برښنا درکوو؛ همدا نن زموږ د برښنا وار دی خو دوی بیا خپلې ژمنې عملي نه‌کړې او د برښنا کارمندان د کرېکټ او والیبال په لوبو کې... Читать дальше...

د اوکراین پوځ وایي، په دونیڅک او لوهانسک سیمو کې یې د هستوګنو پر نژدې ۲۲ سیمو د روسي ځواکونو حملې په شاتمبولي دي. داوکراین د پوځ لوی درستیز په یوه بیان کې وویل چې تېره ورځ اشغالګرو ځواکونو ۲۳ هوایي بریدونه او څلور د میزایلو حملې وکړې چې دوو بریدونو یې په خارکیف کې ملکي هدفونه ویشتي دي. د اوکراین د پوځ لوی درستیز وویل، د روسیې د توپچي قوواو بریدونه د دونیڅک د سیمې پر بخموت او اودیاوکه ښارونو متمرکز و. د هغه په وینا مسکو هڅه کوي چې د هارکوف په ختیځ کوپیانسک او د زاپوریژیا په جنوب ختیځ کې خپل تکتکي سنګرونه پیاوړي کړي. Читать дальше...

روسي ځواکونو پرون ماښام یو ځل بیا د اوکراین په ښارونو کې د انرژۍ پر تاسیساتو برید وکړ. د راپورونو له‌مخې ګڼو ملکیانو ته مرګ‌ژوبله اوښتې او لسګونه زره کسان هم له برښنا بې برخې شوي. د روسيې ځواکونه د اوکراین په ختیځ کې د لومړۍ کرښې په اوږدو کې خپل بریدونه چټک کړي. د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمېشنر ولکر ترک پرون خبرداری ورکړ چې د اوکراین پر بنسټیزو تاسیساتو د بریدونو دوام به د بشري وضعیت د جدي خرابوالي او د کډوالو د زیاتېدو لامل شي. د اوکراین د پوځ مشر پرون اعلان وکړ چې د روسیې... Читать дальше...

د پاکستان دولتي خبري اژانس وايي، لومړی ډزې طالبانو وکړې چې بیا پاکستانیو سرتېرو یې پر وړاندې ځوابي کاروايي وکړه. خو طالبانو ویلي‌ چې پیل پاکستانیو ځواکونو کړی.