Новости за 09.09.2022

د امریکا د متحد ایالتونو د بهرنیو چارو وزیر انتوني بلېنکن وایي، د تهران وروستی ځواب د دې سبب شو چې د دوه زره پنځلسم کال د اټومي تړون د بیا را ژوندي کېدو هیلې یو ګام شاته شي. په بروکسل کې له خبریالان سره د خبرو پرمهال انتوني بلېنکن نن وویل چې، واشنګټن لا هم هیله‌من دی چې له ایران سره به اټومي تړون وشي، خو په هره بیه د دې تړون احیا ته چمتو نه یو. د اروپایي ټولنې په منځګړیتوب د واشنګتن او تهران ترمنځ وروسته له شپاړس میاشتو غیرمستقیم خبرو، ایران د متحد ایالتونو له یو شمېر غوښتنو شاته شوی دی.

ګوتېرېش د سېپټېمپر پر نهمه په اسلام اباد کې د پاکستان وزیراعظم شهباز شریف سره تر ملاقات وروسته د ګډې خبري غونډې پر مهال وویل، د هېواد سېلاب ځپلي پراخو نړیوالو مرستو ته اړتیا لري ځکه چې د لومړنیو معلوماتو له مخې سیلابونو خواوشا ۳۰ اربه ډالره پورې نقصان رسولی دی.

غزني کې د ادبي بهير د غوړېدو ژمنه، د پښتو او روسي متلونو پرتلنه، په کندهار کې د احمد شاه بابا د کور په اړه مالومات، د سلطان محمود غزنوي د زيارت د رغنيزو چارو پيلېدل او يو شمېر نورو مطالبو ته په نننۍ خپرونه کې ځای ورکړل شوی دی. ازادي راډيويي مجله چې ادبي، کلتوري، ټولنيز او هنري مطالب په‌کې راټوليږي هره اوونۍ يې احمد شيبر چمتو کوي. دا خپرونه د لاندې غږيز فايل په کېکاږلو اورېدلی شئ:

د ملګرو ملتو سرمنشي وویل، نړۍ د سېلابونو له امله له پاکستان سره د مرستې په خاطر پوروړې ده. انتونیو ګوتیرش نن په پلازمېنه اسلام اباد کې د پاکستان له صدراعظم شهباز شریف سره د کتنې پر مهال دا خبره وکړه. ګوتیرش په دوه ورځني سفر پاکستان ته تللی دی. د تېرو دوو میاشتو په ترڅ کې د بارانونو له امله بهېدلیو سېلونو په پاکستان کې لږ تر لږه د یو زر درې سوه یو نوي کسانو ژوند اخیستی دی او تر درې دېرش میلیونه ډېر کسان یې اغېزمن کړې دي. د ګوتیرش په وینا پاکستان د دې سېلونو له امله د اوښتو زیانونو لپاره دېرش میلیارده ډالرو ته اړتیا لري. Читать дальше...

د هنګري د بهرنیو چارو وزیر پیټر سیجارتو د اروپایي ټولنې د انرژۍ د وزیرانو تر غونډې مخکې خبرداری ورکړ چې روسیې ته د ګازو وړاندې شوې بیه به د مسکو له لورې اروپا ته د ګازو د بندېدو سبب شي. سیجارتو نن په فېسبوک کې دې مسالې ته اشاره کړې ده. تمه ده چې د اروپایي ټولنې د انرژۍ وزیران نن د انرژۍ په نرخونو کې د زیاتوالي پر مساله خبرې وکړي. د چک جمهوریت د صنعت وزیر جوزف سیکیلا چې هېواد يې د اروپایي ټولنې مهالنۍ مشري کوي د اوونۍ په پیل کې ویلي و چې، د روسیې ګازو ته باید د بیو مشخص وړاندیز و نه‌شي او په... Читать дальше...

د سنبلې اتلسمه د مشهور جهادي قومندان احمد شاه مسعود ۲۱ تلین سره برابره ده. د طالبانو د حکومت په خلاف د "افغانستان د ملي مقاومت جبهې" د احمدشاه مسعود د ۲۱ تلین په مناسبت په یوه اعلامیه کې ادعا کړې چې افغانستان یو ځل بیا د" نړیوالو تروریستانو" تر اشغال لاندې راغلی او د طالبانو د حکومت پر وړاندې به مقاومت ته دوام ور کوي. سږ کال د ښاغلي مسعود تلین یوازې پر خواله رسنیو د ځینو پخوانیو چارواکو او د هغه د پلویانو له لوري د پیغامونو په خپرولو نمانځل کېږي. د برهان الدین رباني په مشرۍ د مجاهدینو د حکومت... Читать дальше...

د برتانیې ملکې الېزابېت دویمې تر ۷۰ کلونو پورې د خپلې دندې پر مهال په نړۍ کې لوی بدلونونه ولیدل. نوموړې د سېپټېمبر پر اتمه د ۹۶ کلونو په عمر کې ومړه. د هغې تر مړینې سمدستي وروسته یې زوی شهزاده چارلس د برتانیا پاچا شو. په برتانیا کې د ملکې د مړینې رسمي ویر پیل شوی دی. د رویټرز اژانس له ویډیوګانو جوړ رپورټ.

پاکستانۍ رسنۍ وايي، شریف د سېپټېمبر پر نهمه اسلام اباد های کورټ ته حاضر شو او هلته ورڅخه مشر قاضي اطهر من الله د ورکو کسانو په اړه یوشمېر سختې پوښتنې وکړې.

په غور ولایت کې د معتادینو د درملنې امکاناتو نشتوالی د دې لامل شوی چې معتادین د پخوا په شان د نشې په لومه کې بند پاتې شي او په دې ولایت کې معتادین نور هم ډېر شي. د دې قربانيانو له جملې څخه يوه هم د سليمان کورنۍ ده چې اووه غړي لري، د دې کورنۍ غړي يو په بل پسې معتاد شوي او اوس د درملنې د نشتوالي له امله د اعتیاد د بربادۍ په کنده کې بند پاتې دي. ۲۲کلنه اسيه د هغې کورنۍ غړې ده چې ټول اووه واړه غړي يې معتادان دي. نوموړې چې د غور ولايت ده، د يوه خټين کور په يوه کونج کې ناسته ده او د کورنۍ له نورو غړو سره د ښیښې نشه کوي. Читать дальше...

دا پرلت د روان کال د جولای په وروستۍ اوونۍ کې له هغې وروسته پیل شوی وو چې د بلوچستان د زیارت امنیتي سرتېرو د عملیاتو پر مهال نهه وسله وال کسان وژلي ول.

د ملګرو ملتونو د پراختیايي پروګرام (UNDP) د وروستي راپور له مخې، په ۲۰۲۱ کال کې افغانستان د بشري پراختیا له اړخه د ۱۹۱ هېوادونو څخه ۱۸۰م ځای خپل کړی دی. د بشري پراختیا راپور چې، د بشري پراختیا په دریو اړخونو کې منځنۍ لاسته راوړنې اندازه کوي لیکي چې، افغانستان په تېرو دریو کلونو کې د بشري پراختیا شاخصونو کې کمښت ته دوام ورکړی. د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د پراختیايي پروګرام (UNDP) د پالیسۍ د څانګې مشر سوراب سینا ازادي راډيو ته وویل چې، اوسني واکمنان باید د خلکو د ژوند د ښه کولو لپاره پراخ پروګرامونه تنظیم کړي. Читать дальше...

د طالبانو د حکومت د لوړو زده کړو وزارت اعلان کړی چې، په ټول افغانستان کې به د کانکور ازموینه د روان لمریز کال د میزان میاشتې په نیمايي واخیستل شي، خو په دې ازموینه کې يې د نجونو د برخې اخیستنې په اړه څه نه‌دي ویلي. خو له دولسمو ټولګیو یو شمېر فارغې شوې نجونې وايي، له دې امله اندېښمنې دي چې ښايي په ازموینه کې يې د ګډون مخه ونیول شي. په ورته وخت کې په افغانستان کې د بشری حقونو په چارو کې د ملګرو ملتونو ځانګړی راپور ورکوونکی ریچارډ بينیت وایي، په منځنیو او لوړو زده کړو کې د نجونو نشتوالی د اندېښنې وړ دی. Читать дальше...

د نړۍ مشرانو د برېتانیا د ملکې پر مړینه خواشیني او د برېتانیا له ملت سره یې خواخوږي څرګنده کړه. د امریکا ولسمشر جو بایډن په یوه پیغام کې ملکې الیزابیت ته د درناوي په ترڅ کې هغه پرتمینه او بې مثاله واکمنه بللې او ویلي چې، چمتو دی د هغې له زوی، پاچا چارلس سره، چې له پخوا هم ورسره دوستي لري، له نږدې کار وکړي. جو بایډن او مېرمن یې په خپل شریک پیغام کې زیاته کړې: "دوهمه ملکه الیزابیت داسې ستره واکمنه وه چې د امریکا د متحدو ایالتونو او برېتانیا ترمنځ د یووالي د لا زیاتېدو سبب شوه." د ښاغلي بایډن... Читать дальше...

د افغانستان پخواني پادشاه محمد ظاهر شاه په ۱۹۷۱ کال کې له شاهزادګۍ بلقیس سره بریتانیا ته سفر درلود. په دغه سفر کې ملکې ایلیزابیت د افغانستان د شاه تود هرکلی وکړ. ملکه ایلیزابیت چې ۷۰ کاله‌یې د واک تاج پر سر و، د پنجشنبې په شپه بریتانیا کې مړه شوه.

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړی راپور ورکوونکی وایي، د طالبانو په واکمنېدو سره افغان ښځې په چټکۍ سره له خپل عامه ژوند او اساسي حقونو په بې ساري توګه یې برخې شوي دي. ریچارد بينیت چې د دغه هېواد په اړه خپل بشپړ راپور د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د شورا پر وېب‌پاڼه خپور کړی، په‌کې یې ټینګار کړی چې په زرګونه نجونې له شپږم ټولګیو پورته نجونې له تعلیمه بې برخې او له نیمایي زیاتو ښځو خپلې دندې او د عاید د موندلو سرچینې له لاسه ورکړي دي. بينیت له نړیوالې ټولنې غوښتنه کړې چې د بشري... Читать дальше...

د ارمنیا په دېلیجان ښار کې هر کال فرهنګي مېله کېږي چې پکې د هېواد د غرییزو سیمو د اوسېدونکو په لاس جوړ کړي شیان نندارې او خرڅلاو ته وړاندې کېږي. هغه هنري شیان اکثر ښځې په کورونو کې جوړوي. په مېله کې ارمنیایان کلتوري نڅاګانې هم کوي. په اړه یې د اسوشیېټېډ پرېس اژانس له ویډیو جوړ رپورټ.

افغانستان یو له هغو هېوادونو چې لسګونه ښوونیز مرکزونه یې په تېرو کلونو کې د خونړیو بریدونو او بمي چاودنو هدف ګرځېدلي. د ملګرو ملتونو په ویب‌پاڼه د بریدونو په وړاندې د تعلیم د خوندیتوب د نړیوالې ورځې په مناسبت لومړنی عکس د افغانستان د یوه ښوونځي دی. د ملګرو ملتونو سرمنشي انتونیو ګوتیرش نن د دې ورځې په مناسبت په یوه ټوېټري بیان کې ویلي، د شرم وړ او د نه منلو خبره ده چې په ۲۰۲۰ او ۲۰۲۱ کلونو کې ۹۰۰۰ زده کوونکي او ښوونکي په بریدونو کې وژل شوي، ټپیان او یا تښتول شوي. هغه ټینګار کړی چې ښوونځي باید د زده کړو، خوندیتوب او سولې مرکزونه وي.

بکېنګهم ماڼۍ د ملکې دویمې الېزابېت د مړینې خبر اعلان کړ او ویې ویل چې، زوی یې ۷۳ کلن چارلس د ملکې له مړیني سمدستي وروسته د برتانیا د پاچا په توګه دنده پیل کړه.

دغه شرکت د اوکرايین پر ضد د جګړې لپاره روسیې ته د بې پیلوټه الوتکو د استولو په هدف د پوځي الوتنو په همغږي کولو تورن دی. د امريکا د خزانې وزارت پرون (سپتمبر) اتمه د دغو بنديزونو په اعلانولو سره وويل، پر درېيو نورو ايراني شرکتونو هم بنديزونه لګول شوي چې په هغه هېواد کې د بې پيلوټه الوتکو په جوړولو او توليد کې لاس لري. د متحده ایالاتو د خزانې وزارت په وینا، د امریکا د بې‌ساري بندیزونو او صادراتي کنټرولونو په وړاندې روسیه په اوکرايین کې د خپلې غیر موجې جګړې د دوام لپاره هره خوا لاس اچوي. روسیه... Читать дальше...

د پاکستان سترې محکمې پرون پنجشنبې اعلان وکړ چې، پخوانی صدراعظم عمران خان به د روانې میاشتې په پای کې محکمې ته د سپکاوي په تور رسماً تورن کړي. عمران خان د پولیسو او قاضیانو په اړه د مخکینو څرګندونو په اړه پښېماني څرګنده کړې ده. په اسلام اباد کې د قاضي القضات په مشرۍ د سترې محکمې پنځو قاضیانو وویل، عمران خان به د سپټمبرپه ۲۲مه تورن شي. نوموړی تورن شوی چې یوې ښځینه قاضي ته یې چې د ده یو نږدې همکار یې پر خیانت تورن کړی و، ګواښ کړی و او د هغې ژوند یې په خطر کې اچولی دی. عمران خان وروسته له هغه... Читать дальше...

د افغانستان لپاره د خونړو نړیوال پروګرام، ډبلیو اف پي وایي، په افغانستان کې اقتصادي بحران دندې، معاشونه او معشیت له منځه وړي دي. ډبلیو اف پي په یوه ټویټ کې ویلي چې، د کورنیو لاسنیوی او د ټولنو ملاتړ تر بل هر وخت اوس ډېر مهم دی. د خوړو نړیوال پروګرام په افغانستان کې له بې‌وزلو کسانو د مرستو په دوام د جرمني د سخاوتمندانه مرستو مننه کړې ده. که څه هم د جرمنې د مرستو اندازه چې له دې پروګرام سره یې کړې، نه‌ده ښودل شوې خو دا هېواد یو له لویو بسپنه ورکونکو دی.

د افغانستان لپاره د ملګروملتونو د مرستې د همغږۍ کوونکې اداره اوچا وایي، د افغانستان نولس میليون وګړي د خوړو له نه خوندیتوب سره مخامخ دي. دغه راز ۲۵ ملیون وګړي یې په بې وزلي کې ژوند کوي. اوچا پرون په يوه ټویټ کې ویلي، ۵،۸ ملیونه کسان له اوږدې مودې په کور دننه په ځایه کېدو په حالت کې ژوند کوي او په زرګونو کورونه سېلابونو او زلزلو وران کړي دي. اوچا ویلي، په را روان ژمي کې د ژوندي پاتې کېدو لپاره دغه زیانګالي خلک خوړو، تغذیې، ګرمو جامو او سرپناه ته اړتیا لري چې باید ملاتړ یې وشي.

د افغانستان لپاره د امریکا سفارت او د امریکا ځانګړي استازي د افغانستان لپاره د ملګروملتونو د سرمنشي د ځانګړي استازې په توګه د روزا اوتونبایوا د ټاکنې هرکلی کړی دی. د امریکا سفارت په یوه ټویټ کې ویلي، له یوناما د افغانستان لپاره د ملګروملتونو د مرستندویه ماموریت له دفتر سره به له نږدې همغږۍ ته دوام ورکړي او په دې پوه دي چې د افغانانو د ملاتړ لپاره د دوی ترمنځ پیاوړی شراکت موجود دی. د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړي استازي توماس ویسټ هم په یوه جلا ټویټ کې د دغې ټاکنې د هرکلي ترڅنګ ویلي، متحده ایالات... Читать дальше...

په یوه نوې سروې کې چې د ګالوپ نړیوالې موسسې ترسره کړې، افغانان په نړۍ کې تر ټولو نا خوښ یا غمجن خلک بلل شوي دي. سیاسي او اقتصادي بې ثباتي هغه عمده لاملونه بلل شوي چې د خلکو رواني روغتیا یې متاثره کړې ده. ګالوپ ویلي، په ټوله نړۍ کې تېر کال ناخوښي زیاته شوې، ځکه چې نړۍ په ټوله کې پر یوه غمجن، ډېر اندېښمنوونکې اوفشار لرونکې ځای بدله شوې ده. ګالوپ ویلي، د تېر۲۰۲۱ کال په سروې کې افغانستان او نورو هېوادونو چې د دې سروې د منفي تجربې په شاخص کې یې لوړې نمرې درلودې، په یو ډول له اقتصادي او سیاسي بې... Читать дальше...

د افغانستان د کرېکټ ملي لوبډلې پرون له هند څخه ماتې وخوړه او د کرېکټ د اسیایي جام له سیالیو ووت. افغان لوبډلې د هند لوبډلې له‌خوا د ۲۱۳ منډو ټاکلی هدف پوره نه‌شو کړای. د کرېکټ د اسیایي جام سیالیو کې افغانستان پنځه لوبې ترسره کړې چې دوه یې وګټلې. د افغانستان کرېکټ بورډ وایي، افغان لوبغاړي په دغو سیالیو کې ښه وځلېدل، په دې سیالیو کې افغانستان له څلورو نورو ټیمونو سره نیمه پایلوبې ته وتلی و. له هند سره د تېرې شپې په لوبه کې افغانستان پچه وګټله او توپ اچونه یې غوره کړه چې د هند لوبډلې وکولای... Читать дальше...