Новости за 07.02.2022

د تورنجنرال کریستوفر دوناهو څېره او نوم د ګڼو افغانانو په یاد پاتې دی.   دی د اګست د دېرشمې شپې ناوخته د کابل له هوايي ډګره د امریکايي پوځیانو د تخلیې پر مهال تر ټولو وروستی امریکایی پوځي وو چې الوتکې ته پورته شو او له افغانستانه ووت.    تورن جنرال کریستوفر دوناهو د امریکا د پوځ د ۸۲مې هوایي څانګې قوماندان دی.   هغه وخت د جنرال دوناهو تصویر چې د شپنیو کمرو په مټ اخیستل شوی و د ګڼو خلکو له تبصرو سره مخ شو.   چا ترې هرکلی کاوه او چا ترې ګیلې کولې چې افغانستان یې ځان ته پرېښود.   په هر حال دی اوس د امریکا د یوه نوي پوځي ماموریت مشر دی. Читать дальше...

د راپورونو له مخې د سالنګونو لویه لار د ترافیکو په مخ خلاصه شوې ده.  د سالنګونو د ساتنې او څارنې د ادارې رئیس عبدالله عبید ازادي راډیو ته وویل چې د سالنګونو لار له نن غرمې وروسته یواځې د وړو مسافر وړونکو موټرو په مخ خلاصه شوې.  هغه وویل لار د ډېرو واورو په خاطر ډېره کم سورې ده او د اوس لپاره یوازې واړه موټر پرې تېریدلی شي.  د سالنګونو لویه لار د شنبې شپې راهیسې تړلې وه چې دواړو غاړو کې سلګونه لوی او واړه ګاډي اېسار ولاړ وو.

پاکستاني چارواکو ویلي چې نن په کوټه کې پر ملېشه ځواکونو بريد شوی دی.   د کوټې یوه پوځي چارواکي نويد عالم خبريالانو ته ويلي، امنيتي سرتېرو پر سرياب سړک ګزمه کوله چې ورباندې چاودنه وشوه.   د ده په وينا، چاودېدونکي توکي د سړک غاړې ولاړ موټر سايکل کې اېښودل شوي وو.  هغه زیاته کړه چې په پېښه کې هېچاته مرګ ژوبله نه ده اوښتې خو د خيریه ادارې ايدهي بنسټ يوه چارواکي د نوم نه ښودلو په شرط ازادي راډیو ته وويل، په چاودنه کې درې کسان ټپيان شوي دي چې په کې يو لاروی او دوه امنيتي عسکر دي. بلوڅ بېلتون غوښتونکې... Читать дальше...

د طالبانو ځینو مخالفانو د جمهوريت د ملي جبهې په نوم د یوه نوي سیاسي-پوځي سازمان د موجودیت اعلان کړی دی.  د دې جبهې د مشرتابه شورا یوه غړي چې نه یې غوښتل د امنیتي دلایلو له امله خپل نوم واخلي، نن ازادي راډیو ته وویل چې دوی د خلکو د حقونو په اساس د نوي جمهوري نظام د را ژوندي کولو او د ټولیزو ګټو د ساتنې هڅې کوي.  د اعلامیې له مخې، دغه جبهه د افغانستان له یو شمېر ګوندونو، ډلو، سیاسي او ټولنیزو سازمانونو او مخورو اشخاصو جوړه ده چې ښځې هم په کې شاملې دي.  دا نوې جبهه وايي چې د اړتیا په وخت کې به پوځي څانګه هم ولري. Читать дальше...

د هند د مشهورې سندرغاړې لتا منګېشکر د مړینې په اړه د افغانستان پخوانیو سیاسي څېرو او ځوانانو خواشیني څرګنده کړې ده. پخواني جمهور رئیس حامد کرزي په خپله ټویټر پاڼه د لتا مړینه ضایع بللې او کورنۍ ته یې د تسلیت مراتب وړاندې کړي دي. ښاغلي کرزي لیکلي د لتا منګېشکر غږ ملیونونه زړونه له خوښیو ډک کړل. د افغانستان د بهرنیو چارو پخواني وزیر محمد حنیف اتمر په خپله ټویټر پاڼه لیکلي:"موږ د خپل مخکې نسل په شان د لتا منګېشکر له ښکلي غږ او سندرو سره رالوی شوي یو او ژوند مو کړی، هغه به زموږ د ژوند برخه او... Читать дальше...

د صحرا کریمی له لوری د «حوا، مریم، عایشې» په نوم جوړ شوی فلم د ایټالیا په جینوا ښار کې د مخکښو ښځو په ویاړ جوړو شویو مراسمو کې ښه وځلېد. اغلی کریمي ته د شنبې د ورځې په دغو مراسمو کې په افغانی ټولنه کې د مېرمنو د رول او حضور په اړه د له جوړو کړیو فلمونو د قدردانی په پار د «هیپاتایا» جایزه ورکړل شوه. دا په داسې حال کې ده چې پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته د ښځو پر فعالیت کلک محدودیتونه لګول شوي او په کور دننه د سینما په برخه کې د ښځو فعالیت نا ممکنه بریښي. صحرا کریمی ازادي راډیو... Читать дальше...

د طالبانو حکومت د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د بندیزونو د څار ډلې وروستي راپور ته په غبرګون کې وایي، د دا شان راپورونو خپرول چې سند په کې نه وي وړاندی شوی، د افغانستان، سیمې او نړۍ په خیر نه دي. د طالبانو حکومت د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند ضیا احمد تکل ازادي راډیو ته د یوه پیغام په استولو سره ویلي:"د افغانستان اسلامي امارت د ملګرو ملتونو د امنیت شورا وروستی راپور چې په کې ادعا شوې چې افغانستان کې د بهرنیو ډلو فعالیت ډېر شوی، په کلکه ردوي. " د طالبانو حکومت بهرنیو چارو وزارت هم په یوه اعلامیه... Читать дальше...

په داسې حال کې چې لسګونه زره روسي سرتېري د اوکراین په سرحد کې راټول شوي او لوېدیځ پر اوکراین د روسيې د احتمالي برید په اړه خبرداری ورکړی، د فرانسې ولسمشر ایمانویل مکرون مسکو ته ځي چې له خپل ساري ولادیمیر پوتین سره د دې کړکېچ د سوله ییز حل په اړه خبرې وکړي.  مکرون پرون د امریکا له ولسمشر جوبایډن سره هم ۴۰ دقیقې ټیلیفوني خبرې وکړې. د فرانسې جمهوري ریاست په یوه بیان کې وویل، په دې خبرو کې دواړو مشرانو د اوکراین په مسئله کې د هڅو د همغږۍ په اړه خبرې وکړې.  سپینې ماڼۍ وویل چې په دې خبرو کې د اوکراین... Читать дальше...

د کاناډا د کنګل هاکي ښځینه ټیم روسیې ته د ژمنیو المپيکي لوبو په لړ کې په یوې له ناندریو ډکې لوبه کې ماته ورکړه.  وروسته له هغه چې د روسیې د هاکي ځینې لوبغاړې کرونا نیولې وې او څو ورځې قرنطین وې د کاناډا د هاکي ټیم حاضر نه وو چې له روسي لوبغاړو سره د لوبې ډګر ته ووځي.  روسي لوبغاړې نیم ساعت په میدان کې معطل وې.   کاناډايي لوبغاړو شرط اېښی وو چې د روسانو منفي معاینه باید دوی ته ښکاره شي.  بالاخره پرېکړه په دې وشوه چې د دواړو ټیمونو لوبغاړې تر خولۍ لاندې ماسک هم وتړي او لوبه وکړي.  لوبه ۶ – ۱ د کاناډا په بریا پای ته ورسېده. Читать дальше...

د طالبانو د حکومت د بدني روزنې او ملي المپیک کمېتې ریاست وايي، له ریاست الوزرا یې غوښتي چې د حضوري چمن واک دوی ته وسپاري.  د دغه ریاست ویاند داد محمد ناوک ازادي راډبو ته وویل، حضوري چمن جدي بیا رغونې ته اړتیا لري. ناوک وایي:" دا تېره اداره کې د ښاروالۍ مربوط و، موږ وړاندیز کړی ریاست الوزرا ته چې حضوري چمن زموږ مربوط کړي، ځکه ورزشي میدان دی، د ورزش لپاره دی او مسؤلیت، ساتنې او بیا رغونې ته شدیده اړتیا لري چې دا چارې به یې بیا موږ مخته یوسو." د کابل د احمدشاه بابا مینې اوسېدونکی خالد مفتونیار... Читать дальше...

طالبانو نه ده منلې چې دا ښځې له دوی سره بندیانې دي. خو د مولوي عبدالکبیر دفتر رسنيو ته په استولي بيان کې ويلي چې د دغو ښځو د پیدا کولو هڅې کېږي او اړوندې ادارې په دې برخه کې همکاري کوي.

د کونړ په دانګام ولسوالۍ کې د واورې ښوویدو شااوخوا ۱۵ کسانو ته مرګ ژوبله اړولې ده. د دغه ولایت د د اطلاعاتو او کلتور سرپرست رئیس نجیب الله حنیف ازادۍ راډیو ته تائید کړه چې پېښه نن سهار وختي له ډیورنډ کرښې سره نږدې په ګوریګاه سیمه کې شوې. هغه وویل چې تراوسه له واورو نه د ۹ کسانو مړي را ایستل شوي، پنځه کسان ټپیان هم دي. د دانګام ولسوالۍ د ځوانانو شورا مشر ذبیح الله هم ازادي راډیو ته تائیدکړه چې د واورې ښوویدنې په دې پېښه کې هغه ډله ځوانان تر واورو لاندې شوي چې غوښتل یې په قاچاقي توګه پاکستان ته واوړي.

د هلمند په جګړه ځپلې ولسوالۍ موسه کلا کې، د یو خصوصي ښوونځي پرانیسته. ګل احمد نعیمي هغه هلمندی ځوان دی چې دا ښوونځی یې جوړ کړی. د نوموړي په خبره، ښوونځی لومړنی دی او تر شپږم ټولګي به په کې نجونې او هلکان دواړه زده کړې کوي. نعیمي وایي:"دا شل کاله په دې سیمه کې ماشومان او ځوانان له زده کړو بې برخې وو، موږ ویل چې نور باید دلته تعلیم وشي او قلم د ځوانانو په لاس کې ورکړو." دا په موسی کلا کې دوهم خصوصي ښوونځی دی، خو مسؤلین یې وايي چې معیاري دی او د ترانسپورت په شمول ټول امکانات یې د زده کوونکو لپاره برابر کړي دي. Читать дальше...

عمران خان د فبرورۍ پر شپږمه پر ټوېټر ولیکل چې له چیني ولسمشر سره یې ملاقات "ډېر ښه" وو. دی وايي، دوی د دوه اړخیزه ستراتیژیکو او اقتصادي تعلقاتو پر لا پراخولو او د اقتصادي راهدارۍ د دویم پړاو د چارو پر چټکولو سلا شول.

د بېجينګ ژمنيو المپیکي سیالیو کې چين د سرو زرو مډال وګاټه.  چینايي لوبغاړي داجينګ پېټرو د سکیټینګ د لنډ واټن په سیالۍ کې د سرو زرو مډال خپل کړو.  دغه شان د چین له لوبغاړ وروسته ایټالیوي ورزشکار هم د سرو سرزو مډال ګټلی دی.  د چین ژمني المپیکي لوبې د تېرې جمعې په ورځ پیل شوي دي.

د افغانستان له ۱۹ کلنو کم عمره لوبډلې یو لوبغاړی او د افغان کرکټ بورډ درې اداري کارکوونکي په لندن کې پاتې شوي دي.  د افغانستان د کرکټ بورډ یوې سرچینې د نوم د نه ښودلو په شرط ازادي راډيو ته وویل چې د کرکت بورډ د رسنیو د څانګې کارکونکی صدیق الله عابد، د لوبډلې ډاکتر صفت الله، ویډیو انالست شېرالله او د نولس کلنو کم عمره ځوانانو یو لوبغاړی هغه کسان دي چې په لندن کې له لوبډلې پاتې شوي دي.  سرچینه د لوبغاړي نوم نه ښيي.  سرچینه دا هم وايي، لا معلومه نه ده چې یاد کسان هلته د سیاسي پناه د اخیستلو لپاره... Читать дальше...

د پاکستان د کرکټ په سوپر لیګ سیالیو کې نن شپه لاهور قلندر او کویټه لوبډلې د یو بل په وړاندې د سیالۍ ډکر ته ښکته شي.  په لاهور لوبډله کې افغان لوبغاړی راشد خان هم لوبیږي چې په روانو سیالیو کې يې تر دې دمه ښه ځلېدلی دی او په څلورو سیالیو کې ۵۴ منډې کړي او څلور لوبغاړي يې سوزولي دي.  د دې سیالیو د تېرې شپې په لوبه کې بیا اسلام اباد لوبډلې کراچې لوبډلې ته ماتې ورکړه.  افغان محمد نبي چې په کراچۍ لوبډله کې لوبیږي او د تېرې شپې په لوبه کې يې د خپلې لوبډلې په ګټه ۴۷ تېزې منډې هم وکړې خو خپله لوبډله يې له ماتې ونه شوه ژغورلای. Читать дальше...

د طالبانو حکومت د کرنې او مالدارۍ وزارت په کاپیسا کې د کبانو د روزنې په زیاتېدو ټینګار کوي. د دې وزارت له لوري په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي دي چې د کرنې وزارت سرپرست مولوي عبدالرحمان تېره ورځ کاپیسا ولایت ته سفر کړی او هلته يې د یوې غونډې پر مهال ټینګار وکړ چې د کاپیسا پریمانه اوبو او ښې هوا ته په کتو باید په دې ولایت کې د کبانو د روزنې فارمونه زیات شي. د کرنې وزارت په خبرپاڼه کې ژمنه شوې چې په کاپیسا کې به د کبانو د روزنې لوی فارمونه جوړ شي او کرنیز خدمتونو ته به پراختیا ورکړل شي. په کاپیسا... Читать дальше...

د افغانستان د سوداګرۍ او صنایعو خونه د تېر لمریز کال پرتله هندوستان ته د صادراتو د ډېرېدو خبر ورکوي. د دغه خونې مرستیال یونس مومند ازادي راډيو ته وویل چې تېر لمریز کال هندوستان ته د افغانستان د صادراتو کچه ۴ سوه میلیونه ډالره وه خو سږکال تر دې دمه دا اندازه ۵ سوه ملیونه ډالرو ته رسېدلې ده. نوموړی وايي، اوس مهال هندوستان ته د ځمکې او هوا له لارې صادارات کېږي. ښاغلی مومند وايي، هندوستان ته د افغانستان وچه او تازه میوه، طبی بوټي او قالینې صادریږي.

افغانستان بانک هڅه کوي په دې هېواد کې اسلامي بانکدارۍ پراخه کړي.  د افغانستان بانک له لوري په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي دي چې په همدې موخه د افغانستان بانک لپاره د طالبانو د دویم مرستیال عبدالقدیر احمد په مشرۍ غونډه جوړه شوه. د خبرپاڼې له مخې، په یاده غونډه کې ښاغلي احمد وویل چې د افغانستان بانک په هېواد کې د اسلامي بانکوالۍ پراختیا ته ژمن دی او کولای شي د دې برخې د پراختیا لپاره د خصوصي بانکونو لپاره اړینې اسانتیاوې رامنځته کړي. نوموړي د افغانستان بانک سره په دې برخه کې د خصوصي بانکونو همکاري... Читать дальше...

وروسته له هغه چې د پاکستان پوځ د افغانستان له خاورې د ترهګریزو اهدافو د کارونې ادعا وکړه، طالبان وایي په دې اړه څېړنې کوي.  د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد نن دوشنبه ازادي راډیو په یو لیکلي پیغام کې ویلي چې "په دې اړه زموږ څېړنه روانه ده، موږ چاته اجازه نه ورکوو چې زموږ له خاورې داسې استفاده وکړي." دا په داسې حال کې ده چې تازه نن ځینو پاکستاني او نړیوالو رسنیو د پاکستان د پوځ د عامه اړیکو د څانګې د بیان پر حواله راپور ورکړی چې ویلي پاکستان "د ترهګرو له خوا د افغان خاورې کارول په کلکه... Читать дальше...

ګارډین له بریتانیا خپرېدونکي ګارډین ورځپاڼې د افغانستان پر بشري وضعیت او په وړاندې یې د امریکا په چلند تبصره کړې ده.  په مطلب کې راغلي، امریکا او لوېدیځ د شتمنیو په کنګلېدو او د مرستو په بندولو د افغانستان هغو خلکو ته سزا ورکوي چې له وړاندې بې وزله وو.  په مطلب کې راغلي، وړاندې شوې احصایې د افغانستان د خلکو د ناوړه ژوند بشپړ انځور نه وړاندې کوي او د لیکوال په خبره ځینې خلک له ناچارۍ خپلې وړې نجونې ودوي او یا خپل بډوډي یا پښتورګي پلوري.  د مطلب په یوه برخه کې راغلي چې امریکا او لوېدیځ باید... Читать дальше...

د افغانستان په ځینو سیمو کې د طالبانو د امر بل معروف او نهی عنی المنکر وزارت لخوا پر لارو او سړکونو پولیس له خلکو ځینې پوښتنې کوي. د دغه وزارت چارواکي وایي د دغو پوښتنو مقصد د ولس تنګول نه بلکې دوی د یو اسلامي امارت جوړولو او د شریعي احکاماتو د نافذولو لپاره دغه کار کوي. خو ځینې خلک وایي دغه عمل په دوی کې ویره خوره کړې چې هسې نه طالبان پر دوی سخت بندیزونه ولګوي. په دې اړه د ایسوشیېټیډ پریس اژانس دا ویډیو وګوری چې فرخنده اسد پښتو کړې ده.

د جرمني صدراعظم اولاف شولز به نن په سپینه ماڼۍ کې د امریکا له ولسمشر جوبایډن سره وګوري. دا به د ډسمبر له میاشتې راهیسې چې نوموړي د انګلا مېرکل پرځای د جرمنی د صدراعظم په توګه دنده پیل کړې، له بایډن سره د هغه لومړنۍ کتنه وي. جرمني د هغه کړکېچ د هواري لپاره چې له اوکراین پولې سره د روسي ځواکونو د ځای پرځای کیدا پرسر راپورته شوی، ډیپلوماټیکې هڅې تیزې کړي دي. خو یو شمیر لورو پرشولز انتقاد کړی چې ولي یې اوکراین ته د وسلو له لېږلو سره موافقه نه ده کړې. ښاغلي شولز واشنګټن ته له روانېدو مخکې پرون... Читать дальше...

د ملګروملتونو د خوړو او کرنې ادارې، د اسیا د پراختیایي بانک د ۶۵ ملیون ډالرو د مرستې هرکلی وکړ چې په افغانستان کې له اړو کسانو سره د مرستو رسولو لپاره له دغې ادارې سره کړي دي.   دغې ادارې پرون په یوه ټویټ کې ویلي چې دغه پیسې د هغو دوه سوه ملیون ډالرو مرستې یوه برخه ده چې د اسیا پراختیایي بانک ورسره د ۲۰۲۲کال د بحرانونو په وړاندې د غبرګون له پروګرام سره کړې ده.  د ملګروملتونو د خوړو او کرنې ادارې د دغه بانک دا مرسته له دغې ادارې سره د ملاتړ په برخه کې د پام وړ همکاري بللې ده.  په عین حال کې... Читать дальше...