Новости за 02.02.2022

په افغانستان کې د 'کووېډ-۱۹' د ناروغانو د شمېر زیاتېدل او په روغتونونو کې د کرونا ویروس سره د مبارزې د امکاناتو د نشتون اندېښنې ورځ تر بلې زیاتیږي.  د طالبانو د حکومت د عامې روغتیا وزارت وايي، په تېرو ۲۴ ساعتونو کې په ۱۵ ولایتونو کې ۴۴۸ د کرونا ویروس مثبتې پېښې ثبت شوې چې ۱۱۶ یې په کابل کې دي.  د دې وزارت ویاند جاوید هژیر ازادۍ راډیو ته وویل چې په دغه موده کې ۳۸ کسان ترې روغ شوي خو په کندهار کې په کرونا اخته یو کس مړ شوی دی.  هژیر وایي:" په تېرو ۲۴ ساعتونو کې د ۱۹۳۶ سمپلونو څخه چې ټول هېواد... Читать дальше...

د کابل پوهنتون استاد او د پارسي دري ژبې د حوزې ژب پیژندونکی پوهاند محمد حسین یمین د زړه د درېدو له امله ومړ. پوهاند یمین په خپل ژوندانه کې د ژب پیژندنې په برخه کې څېړنه کړې او ډېري مقالې او کتابونه یې لیکلي وو. د کابل پوهنتون د ژبې او ادبیاتو پوهنځي رئیسه راحله حمیدزۍ د پوهاند یمین مړینه یوه لویه ضایعه یادوي. راحله وایي:" ډېر هغه موضوعات چې نن په پارسي دري پوهنځي کې تدریس کېږي هغه ټول د استاد یمین له برکته دي؛ موږ دغه لویه ضایعه نشو جبرانولی او اوس د ژبې يیژندنې په برخه کې د هغه په څېر بل... Читать дальше...

د فېبرورۍ پر لومړۍ نېټه، د پاکستان د منصوبه بندۍ او پرمختیايي چارو وزیر اسد عمر په اسلام اباد کې خبري غونډه ته وويل چې په ملک کې د کورونا وايرس پينځمه څپه روانه ده، نو د دې مهم مقصد د کورونا وایرس مخنیوې کول دي.

د ۱۹ کلنو د کرکټ په نړیوال جام کې د افغان لوبډلې سفر پای ته ورسېد.   د افغانستان د ۱۹ کلنو ملي لوبډلې د تېره شپې نیمه پایلوبه انګلېنډ ته وبایلله او له دې سره د ۱۹ کلنو په نړیوال جام کې یې سفر پای ته ورسېد.    په تېره لوبه کې د انګلېنډ ۱۹ کلنو لوبډلې پچه وګټله او خپله یې د توپوهنې پرېکړه وکړه چې افغان لوبډلې ته یې د ۲۳۲منډو هدف کېښود.   که څه هم افغان لوبډلې ښه پیل وکړ او تر ۹۴ منډو یې یوازې یو لوبغاړی اوټ و خو له ۹۴ منډو وروسته یې لوبغاړي یو په بل پسې وسوځېدل. د لوبې په وروستیو کې بیا هم... Читать дальше...

د راپورنو له مخې طالبانو د اریانا تلوېزیون دوه خبریالان خوشي کړل.   د اریانا نیوز خصوصي تلوېزیون دوه خبریالان عبدالوارث حسرت او اسلم حجاب د دوشنبې په ورځ پرته له کوم دلیله نیول شوي وو.  د اریانا تلوېزیون مشر شریف حسنیار نن په ټویټر کې لیکلي دي چې طالبانو دا دوه خبریالان خوشې کړي دي.  دا خبریالان په تلوېزیون کې یوه ورځ وروسته د دې بحث تر خپرېدو ونیول شول چې د خپرونې یوه میلمه د طالبانو پر رژیم سخت انتقاد وکړ او بیا د دې بحث یوه برخه په خواله رسنیو کې خپره شوه.  د بخښني نړیوال سازمان، یوناما... Читать дальше...

دا لا جوته نه ده چې پر قافلې ډزې چا وکړې او پولیسو، امنیتي ځواکونو او صوبايي حکومت هم لا په دې اړه څه نه دي ویلي.

د پروژې لومړۍ موافقه د ۱۹۹۵ز کال د مارچ پر ۱۵مه د پاکستان او ترکمنستان ترمنځ لاسليک شوې وه. خو له هغه وخت راهیسې د پروژې تعمیراتي چارې د بېلابېلو وجوهاتو پر اساس له خنډ او ځنډ سره مخامخ دي.

د طالبانو د اطلاعات او فرهنګ وزارت چارواکي وایي چې دا مهال په ټولو ولایتونو کې د رسنیو مخکېنی قانون د پلې کېدو وړ دی.   د طالبانو د حکومت د ویاند مرستیال بلال کریمي د طالبانو د اطلاعات او فرهنګ وزارت د مرستیال ذبیح الله مجاهد له قوله په خپل ټویټر پاڼه لیکلي چې د عامه رسنیو قانوم کومه ستونزه نه لري او  د رسنیزو سرغړونو کمېسیون به هم بیاځلي ژر جوړ شي.  د افغان خبریالانو د خوندیتوب کمېټې د عدالت غوښتنې د برخې مسؤل عبدالقدیم ویاړ وایي چې ښاغلي مجاهد دغه خبره د چهارشنبې په ورځ د دې کمېټې په شپږ میاشتنۍ ناسته کې وکړه. Читать дальше...

د پاکستان سېنېټ د جنورۍ پر ۳۱مه په هغه هېواد کې د صدارتي يا ولسمشريز نظام راوستو پرضد قرارداد منظور کړی وو. قراداد د حزب اختلاف غړي رضا رباني د هغو ګنګوسو او بحثونو په رڼا کې وړاندې کړ چې له تېرو څو اوونيو راهیسې په پاکستان کې د ولسمشريز نظام د نافذولو په اړه پر ټولنيزو رسنيو او مطبوعاتو کې روان دي. د واکمن تحريک انصاف سېنېټر شهزاد وسيم د سېنېټ په غونډه کې واضحه کړه چې حکومت له هغو اوازو او بحثونو سره هېڅ تړاو نه لري او کله هم د صدارتي نظام خوښوونکی او راوستونکی نه دی. د ۱۹۷۳ز کال له اساسي قانون سره سم، پاکستان یو وفاقي پارلېماني جمهوریت دی. Читать дальше...

عامره لیاقت د پاکستان تر واک لاندې د کشمیر ده او په وروستیو کې یې په اسلام اباد کې د تازه مېوو شربت او خوړو غرفه یا ډابه خلاصه کړې ده. نوموړې په مطالعه پاکستان کې ماسټري کړې. عامره لیاقت وايي، د خپل کار پیلولو موخه یې د نورو ښځو ځواکمنول دي. ویډیويي رپورټ.

تر ناروې مخکې ډېنمارک د سکینډېنېویا سیمې لومړۍ هېواد وو چې د اومېکرون بڼې د زیاتو پېښو ثبتېدو باوجود یې ټول محدودیتونه لیرې کړل.

د پروانې ابراهیمي او تمنا پریاني او د پریاني د درېیو خوېندو له تري تم کېدو ۱۵ ورځی تېریږی، خو د پېښی په اړه د نړیوالو غبرګونونو سره سره، تراوسه د یادو ښځو د برخلیک په اړه معلومات نه شته.  اوس د ملګرو ملتونو د بشري حقونو څانګې په یوه اعلامیه کې ویلي چې د دغو شپږو ښځینه فعالانو او د دوی د نېږدې خپلوانو د ژر او له خطر پرته خوشې کېدو لپاره باید ټول ممکنه اقدامات ترسره وشي.  د یاد سازمان په اعلامیی کې راغلی: "موږ د هغو شپږو کسانو د تري تم کېدو په اړه جدي اندېښمن یو چې دوه اوونۍ دمخه په کابل کې د ښځو د حقونو د غوښتنې د لاریون په تړاو وتښتول شوې. Читать дальше...

د طالبانو حکومت له خپلو وسله والو غوښتي چې تر دې وروسته په تفریحي پارکونو کې له وسلو سره ونه ګرځي.  د طالبانو ویاند ذبیح اله مجاهد نن په ټویټر کې لیکلي دي چې د اسلامي امارات نظامیان دا اجازه نه لري چې له وسلې، پوځي یونیفارم او نظامي نقلیه وسایلو سره تفریحي پارکونو ته ورشي.  د مجاهد په وینا وسله وال طالبان موظف دي چې ټول قوانین او مقرارت رعایت کړي.  تر دې مخکې یو شمېر ښاریانو دا شکایت کاوه چې طالبان له سپکو او حتی کله له درنو وسلو سره د ښارونو په پارکونو کې ګرځي.

د بریتانیا د ناتینګم شیر په بولویل ښار کې ترافیک پولیس له نا اشنا موټر چلوونکي سره مخامخ شوي دي. په بولویل ښار کې پولیسو یوه موټر ته ورپام شول، پولیس ورپسې شول، موټر یې ودراوه، د موټر د چلوونکي عمر تر اتیا تېر و.  انډیپنډنټ ورځپاڼې او لوبوان فرانسوۍ ورځپاڼه څرګندوي چې پولیسو چې له دې سړي د لایسنس پوښتنه وکړه، هغه لایسنس نه درلود او ویې ویل چې له دولس کلنۍ موټر چلوي خو تراوسه یې لایسنس نه دی اخیستی.  پولیس وایي چې دې سړي په دې اوږده موده کې نه ټکر کړی، نه یې کوم بل غیرقانوني کار چې موټر یې ودرول شي، خو موټر یې بیمه کړی هم نه دی. Читать дальше...

د یوې نوې څېړنې له مخې له انسان پرته داسي څاروي شته چې د ژبو ترمنځ توپیر کولای شي.  د لومړي ځل لپاره داسې څېړنه شوې ده چې سپي کولای شي چې دوه بیلې ژبې تشخیص کړي.  اینډیپنډنټ ورځپاڼه لیکي چې په دې برخه کې په  هنګري کې څېړنه شوې ده.   په دې بریتانیایې ورځپاڼه کې لیکوال ټام بچلور د یوې نوې څېړنې په استناد لیکي چې په هنګري کې څېړونکو معلومه کړې ده چې د سپيو ماغزه د بېلابېلو ژبو د اورېدو پرمهال مختلف چلند څرګندوي، داسې، که ژبه ورته اشنا  وي یو ډول چلند کوي که نا اشنا ژبه وي بل ډول چلند کوي.  تر... Читать дальше...

د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ ریاست وايي، د موسیقۍ نه نشرولو پرېکړه رسنیو خپله کړې ده. د ۲۰۲۱ز کال د اګست پر ۱۵مه پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو راهیسې د رسنیو مالي ستونزې لا زیاتې شوې دي ځکه چې د پخوا په څېر ورسره نړیوالې ادارې او بنسټونه مرستې نه کوي.

پر انوار په جعلي نښتو کې د جنوبي وزیرستان د یوه ځوان نقیب الله مسید په ګډون د لسګونه کسانو د وژنې تورونه دي چې هغه یې ردوي.

د افغانستان د صرافانو ټولنه وايي، که د هېواد کنګل شوې پیسې ازادې شي، د بانکونو فعالیت به عادي شي او له بانکونو څخه د پیسو اخېستلو ستونزه به د صرافانو لپاره حل شي. د دې ټولنې مرستیال حاجي داد ګل نن چهارشنبه (د سلواغې ۱۳مه) ازادي راډيو ته وویل، د طالبانو له بیا واکمنېدو ۶ میاشتې تېرېږي، خو لا تراوسه هم له خصوصي بانکونو سره د صرافانو ستونزه نه ده حل شوې. نوموړي زیاته کړه، اوس هم د پخوا په څېر د صرافیو شرکتونه کولی شي په اوونۍ کې ۵ سلنه له ډالري حساب او ۵ سلنه د افغانیو له حساب څخه ترلاسه کړي او... Читать дальше...

د کندهار د سوداګرۍ او پانګونې خونه وايي، په روان کال کې د انګورو صادرات کم شوي دي. د دې خونې مرستیال عبدالباقي نن چهارشنبه (د سلواغې ۱۳مه) ازادي راډيو ته وویل، د سیاسي بدلون او په دې ترڅ کې د ټرانزیټي لارو د تړلو له امله سږکال ۳۹۸۳ ټنه انګور صادر شوي دي، په داسې حال کې چې تېرکال ۴۰ زره ټنه انګور صادر شوي وو. ښاغلی عبدالباقي وايي، په روان کال کې د انګورو محصولات ۱۵۰ ټنو ته رسېږي چې د نه صادرېدلو له امله یې ډېر په ممیزو بدل شوي دي. نوموړي زیاته کړه، تر اوسه د کندهار ۲۲۷۵۱ ټنه ممیز صادر شوي دي او دا بهیر لا دوام لري. Читать дальше...

د نورستان په منډول ولسوالۍ کې د ولور زیاتوالي ځوانان له ودونو پاتې کړي، د دوی په خبره چې اوس هم په یاده ولسوالۍ کې د یوې نجلۍ پر سر په لسګونو غواګانې او له دوه سوه څخه تر درېیو سوو پورې وزې اخیستل کېږي چې حساب یې میلیونونو افغانیو ته رسېږي او دا کار د خلکو وسه وتلی دی. دا دود د منډول ترڅنګ د نورستان په نورو سیمو کې لا هم ژوندی دی. د لویدیځ نورستان تر ټولو لېرې پرتې ولسوالۍ منډول ځوانان وايي، په نورو سیمو کې د هرې ورځې په تیرېدو د ولور کچه کمېږي، خو د دوی په ولسوالۍ کې د پخوا په څېر د نجلۍ ولور... Читать дальше...

د طالبانو د حکومت د لوړو زده کړو د وزارت د وروستي اعلان سره سم نن د افغانستان په ګرمسیرو سیمو کې په دولتي پوهنتونونو کې تدریسي بهیر بېرته پیل شو.  د طالبانو د لوړو زده کړو سرپرست وزیر عبدالباقي حقاني د روانې اوونۍ په پیل کې اعلان وکړ چې په ګرمسیرو ولایتونو کې به د دلوې د میاشتې په دیارلسمه چې نن ده تدریسي بهیر بېرته پیل شي. د هغه په وینا دغه بهیر درې اوونۍ دوام کوي او راتلونکی سمسټر به د ۱۴۰۱ کال د وري یا حمل د میاشتې له پیل سره سم بېرته پیل شي.  ښاغلي حقاني په سړو ولایتونو کې د حوت په اوومه... Читать дальше...

د درملو د جوړولو کمپنۍ فایزر د متحدو ایالاتونو د صحي قوانینو له مسوولو چارواکو غوښتي چې له پنځو کلونو کم عمره ماشومانو ته د کووېډ-۱۹ ناروغۍ پرضد د واکسین د ټیټ ډوز تطبیق ته اجازه ورکړي.  په امریکا کې تر اوسه له پنځو کلونو کم عمره ماشومانو ته د کرونا پر ضد د واکسین اجازه نه ده ورکړل شوې، خو که د امریکا د خوړو او درملو د قوانینو اداره دا پرېکړه وکړي نو ښايي ماشومانو ته تر مارچ میاشتې پورې د کرونا پر ضد د واکسین ورکول پیل شي او ښايي تر ۶ میاشتنیو پورې ماشومانو ته د فایزر او د هغه د شریک بایو- این... Читать дальше...

په پام کې ده چې د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین نن د بریتانیا له صدراعظم بورېس جانسن سره د اوکراین د کړکېچ په اړه پر ټیلیفون خبرې وکړي.  دا خبرې د اوکراین د کړکېچ د حل لپاره د ډپلوماسۍ د هڅو له یو بل پړاو یوه ورځ وروسته پلان شوي دي. ښاغلي جانسن پرون (د فبروري په لومړۍ نېټه) په کییف کې د اوکراین له ولسمشر ولودیمیر زلنسکي سره تر خبرو وروسته وویل، د اوکراین په سرحد کې د څه باندې سل زره روسي سرتېرو راټولېدل احتمالاً د اوکراین پر وړاندې د اوسنۍ زمانې تر ټولو ستر د دښمنۍ اقدام دی.  هغه خبرداری ورکړ... Читать дальше...

د چهارشنبې په ورځ د افغانستان د ګرمسیرو ولایتونو دولتي پوهنتونونه د محصلانو پر مخ پرانېستل شوي دي او د زده کړو بهیر په کې پیل شوی دی. ضیا الرحمان د ننګرهار پوهنتون د زراعت پوهنځي محصل دی هغه ازادي راډیو ته وویل، د طالبانو له دې پریکړې خوښ دی: "هیله کوو چې بیا ځل لپاره ځنډ رانه شي او د وطن بچیان او محصلین له بې سرنوشت توب سره مخ نه شي." خو د هلمند پوهنتون د ادبیاتو پوهنځي محصل امان الله مقدس بیا له طالبانو غواړي چې نجونو ته هم د زده کړو اجازه ورکړي. دی وايي: "لویه اړتیا دا ده چې نجونو ته دې... Читать дальше...

ډنمارک د اروپايي ټولنې لومړنی غړی هېواد شو چې د کووېډ-۱۹ ناروغۍ د نوې بڼې د مثبتو پېښو له زیاتېدو سره-سره یې د کرونا وېروس د مخنیوي په هدف ټول لګېدلي محدودیتونه لغوه کړل.  دا پرېکړه داسې مهال کېږي چې له یوې خوا په ډنمارک کې د اومېکرون په نوم د کرونا د نوې بڼې چې نسبتاً خفیف علایم لري خو په فوق العاده چټکۍ سره خپرېږي مثبت مواردو زیات شوي او بل خوا د روغتیا نړیوال سازمان WHO خبرداری ورکړی چې اومېکرون په ډېری هېوادونو کې تراوسه خپل اوج ته نه دی رسېدلی.  د ډنمارک حکومت د جبري ماسک او کووېد پاس او... Читать дальше...