Новости за 01.02.2022

له ۲ زرو زیاتو روس روڼ اندو چې په کې د بشري حقونو مشهور فعالان هم شامل دي، له کریملینه غوښتي چې د اوکراین په وړاندې دې د دوی په خبره د یوې غیراخلاقي، غیرمسؤلانه او جنایت کارانه جګړې د پیلېدو مخه ونیسي.  دغه څرګندونې په دې وروستیو کې د روسیې د روڼ اندو کانګرس په یوه خپره کړې اعلامیه کې کړي دي.   پر اوکراین د روسیې د احتمالي برید په اړه د مخ په زیاتېدونکو اندېښنو په ترڅ کې دغه روس روڼ اندي او د بشري حقونو فعالان له کریملینه دغه غوښتنه داسې مهال کوي چې په سیمه کې د راپورته شوي کړکیچ د هواري لپاره ډیپلوماتیکي هڅې ګړندۍ شوې دي. Читать дальше...

د طالبانو حکومت د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت تائیدوي چې ایران د افغان کډوالو د بېرته ستنولو چارې ته دوام ورکوي.   د دې وزارت ویاند مطلب حقاني په دې اړه ازادي راډيو ته وویل:" هغه افغانان چې په ورځني ډول له ایرانه افغانستان ته راستنول کېږي شمېر یې له ۱۵۰۰ تر ۲۰۰۰ پورې دی، دوی چې کله خپل هېواد ته راشي د بېلایېلو نړېوالو موسسو لکه (ډبلیو اف پي)، (ای او اېم) او (سي ای پي) له خوا ورسره مرسته کېږي، ځينې موسسې ورسره د خوراکي توکو په برخه کې او ځیني ورسره د روغتیا خدمتونو او نقدو پیسو مرستې... Читать дальше...

د قطر د بهرنیو چارو د وزیر شیخ محمد بن عبدالرحمن الثاني له قوله ویل شوي چې له طالبانو سره د شوې موافقې پر اساس به د کابل له نړیوال هوایي ډګر څخه په چارټر الوتنو کې د خلکو د ایستلو پروسه بېرته پیلیږي. د رویترز خبري اژانس د راپور له مخې دا خبره د قطر د بهرنیو چارو وزیر له واشنګټن نه اکسیوس خبري وېب سایټ سره په مرکه کې کړې ده.  د دغې موافقې له مخې به د قطر د هوایي شرکت له خوا په اوونۍ کې دوه چارټر الوتنې ترسره کېږي او متحدو ایالاتونو او نورو هېوادونو ته به اجازه ورکول کېږي چې خپل په زرګونو اتباع... Читать дальше...

سره له دې چې پاکستاني رسنۍ وخت نا وخت په افغانستان کې د پاکستاني طالبانو د وژل کېدو راپورونه ورکوي خو دلته د طالبانو حکومت بیا دغه راپورونه ناسم بولي. د پاکستان اکسپرس ټربینون ورځپانې په یو تازه راپور کې چې نن سې شنبه یې خپور کړی د یوې سرچینې له قوله لیکلي چې تېره ورځ په افغانستان کې د رفیع الله په نوم د پاکستاني طالبانو یو قوماندان وژل شوی دی. که څه هم دغه ورځپاڼې د دغه قومندان د وژل کېدو په اړه نور جزئیات نه دي ورکړي خو ویلي دي چې رفیع الله په افغانستان کې د ترهګریزو ډلو تر چتر لاندې په خپل... Читать дальше...

تېره میاشت د خیبر پښتونخوا حکومت "په ټينګ امنیت" کې د صوبې په ۱۹ ضلعو کې د ګوزڼ اووه ورځنی کیمپېن تر سره کړ. د مشال راډيو "د کرښې پر غاړه" نننۍ خپرونه کې د پولیو یا ګوزڼ د مخنیوي د څاڅکو پر ارزښت بحث شوی دی. په دې خپرونه کې به دا هم واورئ چې په خیبر پښتونخوا کې ولې ځینې کورنۍ خپلو ماشومانو ته د پولیو ضد څاڅکو ورکولو نه انکار کوي او د پولیو مخنیوې ادارې یې په اړه څه اقدامات کړي دي. د خپرونې وړاندې کوونکې فرخنده اسد ده.

په خوست کې د پوهنتونونو ښځینه زده کوونکي د لوړو زده کړو وزارت  لخوا د حکومتي پوهنتونونو د بیا پیلېدو  اعلان ته خوشحاله دي او وايي، نور باید د دوی د زده کړو وخت ضایع نه شي.

د افغانستان د کرکټ له ۱۹ کلنو کم عمره لوبډله  نن د نولس کلنو نړیوال جام سیالیو په نیمه پای لوبه کې د انګلستان پر وړاندې لوبه کوي.  دا لوبه د افغانستان پر وخت د ماښام پنځه بجې او دېرش دقيقې د وېسټ اينډيز په کوربه توب په انتیګا سټيډيوم کې پیلیږي.  د کرکټ بورډ ویاند فرید هوتک نن ازادۍ راډیو ته وویل، افغان لوبډلې د دې لوبې له پاره بشپړ چمتوالی نیولی دی.   افغان لوبډلې د نړیوال جام نیمه پای لوبې ته د رسېدو لپاره زمبابوې، پاپو نیوګیني او سرېلانکا ته ماتې ورکړي.  دغه شان د انګلستان لوبډلې هم بنګله... Читать дальше...

هند غواړي ډیجیټالي روپۍ بازار ته وړاندې کړي او د انتقالاتو له لارې په ترلاسه شوې ګټې یې دېرش سلنه مالیه وضع کوي.  په دې وروستیو کلنو کې د هند په بازارونو کې د ډیجیټالي یا غیرمجازي پیسې راکړه ورکړه ډېره شوې ده.  د هند د مالیې وزیرې نیرمالا سیتهارامان د سې شنبې په ورځ د دې هېواد پارلمان ته وویل، دې ته په پام چې د ډیجیټال یا غیرمجازي شتمنیو لېږد رالېږد خورا زیات شوی نو اړتیا ده چې ورته د مالیې یو مناسب سیسټم جوړ شي. د دغې نوې تګلارې له مخې پر هغې ګټې به چې د ډیجیټالي پیسو او د نورو غیرمجازي شتمنیو... Читать дальше...

د بامیانو ولایت د بابا غره له واورو ډکې لمنې دا ځل یوازې د نارینه وو سکي بازانو د لوبو کوربنې دي.  ښځې نه د لوبغاړو او نه هم د نندارچیانو په توګه حضور لري.  نظیفه حیدری به مخکې هرکال په بامیانو کې د سکي لوبو تمریناتو ته د نندارې او د لوبغاړو د هڅونې لپاره غره ته تله، خو وايي سږ کال د تګ اجازه نه ده ورکړل شوې.  نظیفه وایي:" له بده مرغه سږکال ښځې هېڅ نشته ان ښځینه خبریالانې هم نه وې بلل شوې چې دغه سیالیو ته خبري پوښښ ورکړي، سکي بازې نجونې هم نه وې بلل شوې په داسې حال کې چې هغوی د چمتوالي اعلان... Читать дальше...

د پاکستان په سېنېټ کې تر هغه وروسته د صدارتي يا ولسمشريز نظام پرضد قرارداد منظور شوی چې په دې هېواد کې له څه مودې راهيسې پر ټولنيزو رسنيو او مطبوعاتو هلته د صدارتي نظام راوړلو ګنګوسې روانې دي. دغه قرارداد، چې د جنورۍ پر ۳۱مه په سېنېټ کې د پاکستان پیپلز ګوند سېنېټر رضا رباني وړاندی کړ، د حکومت مخالفه ګوندونو د يوشمير سېنېټرانو لاسليکونه ورباندې موجود ول. رضا رباني وویل، دا وخت ډیر داسي کسان چې د حکومت پر مهمو څوکيو ناست دي، غیرمنتخب خلک دي چې پکې د وزیراعظم سلاکاران او مرستیالان شامل دی. "دا... Читать дальше...

پر ارزګان ولایت واکمن طالبان وايي، په تېره یوه میاشت کې په دغه ولایت کې د جنايي جرمنو په تور یې سل کسان نیولي دي.  د ارزګان د امنيه قوماندانۍ وياند اغا ولي قريشي خبر ورکوي چې تازه يې دغه ولایت کې دوه تنه د غلا په تور نیولي دي: "نن سې شنبه مو په اوله حوزه کې ۲ تنه غله نیولي چې د خلکو موټر سایکلان او د کورونو څخه يې زر غلا کړي وو، د اسلامي امارت ځواکونو په تېره يوه مياشت کې ۱۰۰ تنه غله او په جنايي پېښو کې ښکېل کسان نيولي، اوس په ارزګان کې ۹۵ سلنه د جنايي پېښو کچه کمه شوې، هڅه کوو ترڅو نور هم دغه... Читать дальше...

افغان کمېشنرېټ او د خيبرپښتونخوا د لوبو څانګې د پېښور په قيوم سټېډيم کې د جنورۍ پر ۳۱مه د افغانستان او پاکستان د زدکوونکو نجونو لپاره د يو ورځنيو ځغاستو د سياليو تابيا کړې وه۔ په دغو سياليو کې ۴۰ نجونو لوبغاړو برخه واخيسته چې زياتره يې افغانانې وې. نور تفصيل د عظمت علي شاه په ويډيويي راپور کې وګورئ.

‎د اریانا نیوز د اقتصادي خبریال او پروډیوسر اسلم حجاب او د سیاسي خپرونو د ویاند وارث حسرت نیول کېدو ګڼې اندېښنې او غبرګونونه پارولي. ‎د اریانا نیوز مشر شریف حسنیار د سې شنبې په ورځ (د سلواغې ۱۲مه) ازادي راډیو ته د خپلو دغو همکارانو د نیول کېدو په اړه وویل: "کله چې طالبانو اړوند کسانو اسلم حجاب د اریانا نیوز د دروازې له مخه ونیول، دې وخت کې وارث حسرت ورځي، دې خلکو نه پوښتنه کوي چې دا چېرې بیایئ هغه کسان ورنه پوښتنه کوي چې ته هم خبریال یې وایي هو، دی هم له ځان سره بیایي." ‎د دغو خبریالانو د نیول... Читать дальше...

د بشري حقونو د څار سازمان، هیومن رایټس واچ د قزاقستان له چارواکو وغوښتل چې د شکنجې د ټولو ادعاوو په اړه بشپړه څېړنه وکړي او ټول هغه ناوړه چلندونه پای ته ورسوي چې تېره میاشت په دې هېواد کې د خونړیو ناکراریو په مهال او له هغه وروسته د فعالانو پر وړاندې ترسره شوي چې یو شمېر یې په غیر قانوني توګه توقیف شوي دي.  هیومن رایټس واچ نن سې شنبې په یوه بیان کې وویل، ډېر باوري راپورونه یې ترلاسه کړي چې پولیسو په لسګونو سوله ییز مظاهره کوونکي او نور په خپل سر توقیف کړي دي. له ځینو نیول شوېو کسانو سره ناوړه... Читать дальше...

د قطر امیر تمیم بن حمد الثاني امریکا ته د خپل سفر پر مهال له ولسمشر جو بایډن او د امريکا له دفاع وزیر لوېډ اسټن سره د افغانستان پر روان حالت خبرې کړې دي.

د بخښنې نړیوال سازمان له طالبانو غوښتنه کړې چې په کابل کې د اریانا ټېليويژن دوه نيول شوي خبریالان ژر تر ژره خوشې کړي.

د قطر امیر تمیم بن حمد الثاني امریکا ته په خپل سفر کې د جمهور رییس جو بایډن په ګډون د دفاع وزیر لوېډ اسټن سره د افغانستان په وضعیت خبرې کړي. په سپینه ماڼۍ کې د قطر له امیر سره د لیدنې پر مهال جمهور رییس بایډن وویل، له افغانانو د ملاتړ لپاره به دواړه هېوادونه خپل ګډ کار ته دوام ورکړي: "امیر او زه نن ورځ په خپله اجنډا کې ډېر څه لرو. موږ غواړو په خلیج او منځني ختیځ کې د امنیت په اړه خبرې وکړو. نړۍ ته د انرژۍ رسولو ثبات تامین کړو او د افغانستان د خلکو د ملاتړ لپاره په ګډه کار ته دوام ورکړو." هاخوا... Читать дальше...

په هلمند ولایت کې پر خلکو د میوه لرونکو او بې میوې ونو د وېشلو لړۍ پیل شوه.   د طالبانو د کرنې اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت ویاند مستعین عمري رسنیو ته د یوې اعلامیې په استولو سره ویلي چې څه باندې ۲ لکه او ۴۰ زره ډول-ډول میوه لرونکې او بې میوې ونې چې په روان کال کې په فارمونو کې روزل شوي وو، سر له نن څخه به په هلمند ولایت کې پر خلکو ووېشل شي.    د ښاغلي عمري په خبره چې بې میوې ونې به د دولتي ادارو او د ښار د زرغونتیا لپاره په وړیا توګه ووېشل شي او میوه لرونکې هغه به یې په نیمه بیه پر بڼوالو او بزګرو و پلورل شي.

افغانستان کې  د صنعت کارانو ټولنه وایي، د برېښنا د پارچاوۍله امله د کابل په صنعتي پارکونو کې ۵۸۰ صنعتي کارخونو خپل فعالیت درولی دی.   د صنعت کارانو د ټولنې رییس عبدالجبار صافي نن سې شنبه (د سلواغې ۱۲مه) ازادي راډیو ته وویل، له ۱۵ ورځو راهیسې د کابل په صنعتي پارکونو کې د کارخونو برېښنا پارچاو ده او د فعالیت د درېدو له امله یې تر ۴۵۰۰ کارګران بې کاره شوي دي.   ښاغلی صافی وايي، د کابل ترڅنګ د ننګرهار او خوست ولایتونو د صنعتي پارکونو برېښنا هم پارچاو ده او د یادو کارخونو سلګونه کارګران هم په کور ناست دي. Читать дальше...

په هلمند کې د طالبانو د حکومت چارواکي وایي، دغه ولایت کې د تېرو ۲۴ساعتونو پر مهال په درېیو ترافیکي پېښو کې یو کس مړ شوی او ۱۰ نور ټپیان شوي دي.   د هلمند د اطلاعاتو کلتور په ریاست کې د باختر اژانس مدیر مولوی بخت محمد مزمل نن سې شنبه (د سلواغې ۱۲مه) ازادي راډيو ته وویل، تېره ورځ  ګرشک، باباجي، نهرسراج ولسوالیو کې ۳ترافیکې پېښې شوي دي.  مزمل وايي: "تېره ورځ ناوخته د ګرشک ولسوالۍ په مربوطاتو کې دوه موټرانه سره جنګیدلي و چې اته تنه یې ژوبل کړي وو، همداراز  د باباجي ولسوالۍ په لوی مانده سيمه کې یو... Читать дальше...

د جنورۍ پر ۳۰مه د پېښور پر رېنګ روډ "نامعلومه وسله والو" په ګاډي کې پر سپرو دوو پادریانو وېلییم سراج او پیټرک نعیم ډزې وکړې چې پکې سراج ووژل شو او نعیم ټپي شو. د جنورۍ پر ۳۱مه د پېښور په ال سېنټس چرچ کوهاټۍ کې د پادري وېلییم سراج وروستي مراسم ترسره شول. نور تفصيل د عظمت علي شاه په ويډيويي راپور کې وګورئ.

د هنګري چارواکي وايي، په ۲۰۲۱ز کال کې یې له یو لک څخه زیات کډوال اروپايي ټولنې ته د داخلېدو پر مهال نیولي دي. خو د اروپايي ټولنې د سرحدونو چارو اداره وايي، د غربي بالکان سیمې له لارې تر ۶۰،۰۰۰ زیاتو خلکو په ناقانونه ډول د ټولنې هېوادونو ته د تګ هڅې کړې وې. د هنګري له لارې اروپا ته تلونکي زیاتره کډوال دا مهال د سربیا په کیمپونو کې هم دي چې د یخ موسم او مالي ستونزو له وجې یې ژوند سخت شوی دی. په هنګري کې د کډوالو ستونزه اوسمهال په اپرېل کې د کېدونکو انتخاباتو د کیمپېن له مهمو موضوعاتو څخه یوه ده. په دې اړه د اسوشیېټېډ پرېس اژانس ویډیويي رپورټ.

په کونړ کې ترکاڼان شکایت کوي چې په افغانستان کې د رامنځته شوېو اقتصادي ستونزو او دوی ته د لرګیو د پخو موادو پر انتقال بندیز يې کارونه په ټپه درولي او مشکلات يې د هرې ورځې په تیرېدو مخ په زیاتیدو دي. د کونړ په مرکز اسعد اباد او ولسوالیو کې د ترکاڼۍ په لسګونه هټۍ جوړې شوي چې په کې د کونړ له نښترو فرنیچرې، د خوب تختونه، دروازې، کړکۍ او نور زینتي توکي جوړېږي. هټیوال وايي، پخوا په هرې هټۍ کې ګڼو کسانو کار کاوه او خپلو کورنیو ته يې نفقه پیدا کوله، خو اوس دوی د کار د نشتوالي له امله د دکانونو کرایه او ځانونو ته ډوډۍ هم نه شي پیدا کولی. Читать дальше...

په افغانستان کې د ښځو د حقونو فعالانې وايي، له جدي ګواښ سره مخ او د خپل خونديتوب په اړه اندېښمنې دي. يو شمېر معترضې ښځې چې د "ډوډۍ، کار، ازادي" له شعار سره يې څو ورځې د کابل واټونو کې مظاهرې وکړې وايي، اوس ګواښل کېږي او ژوند يې خطر کې دی. تر دې مخکې د تمنا زرياب پرياني او پروانې ابراهيم خېل په ګډون د ځينو ښځو د نېول کېدو راپورونه ورکړل شوي، خو طالبانو دا راپورونه رد کړي. يو شمېر نړيوالو سازمانونو هم له طالبانو غوښتي چې دا دوه معترضانې دې خوشې کړي. نور د حسېبې اټکپال په دې راپور کې وګورئ... Читать дальше...

هېل د هېل ورځپاڼې تردې سرلیک لاندې یو مطلب خپور کړی چې طالبان دولتي پوهنتونونه بیا پرانیزي. ورځپاڼه لیکي: طالبان هغه دولتي پوهنتونونه بېرته پرانیزي چې په تېر زمري میاشت کې د دوی له واک ته رسېدو وروسته تړل شوي وو، خو دا لا څرګنده نه ده چې ایا ښځو ته به اجازه ورکړل شي چې ټولګیو ته لاړې شي که څنګه. د طالبانو د لوړو زده کړو سرپرست وزیر شیخ عبدالباقي حقاني د یکشنبې په ورځ اعلان وکړ چې په ګرمسیرو سیمو کې به چهارشنبه او په سړو سیمو کې به راتلونکې میاشت پوهنتونونه پرانیستل شي. خو هغه ونه ویل چې ايا... Читать дальше...