Новости за 24.02.2022

د اوکراین د بهرنیو چارو وزیر دیمیترو کولیبا وویل چې پوتین د ټول اوکراین د نیولو لپاره حمله پیل کړه، د ده په وینا د اوکراین سوله ییز ښارونه تر برید لاندې دي.  کولیبا زیاته کړه چې  اوکراین به د ځان دفاع وکړي او دا جګړه به وګټي. اوکراین په نړۍ غږ وکړ چې د پوتین د تېري مخه ونیسي او دستي لاس په کار شي.  د اوکراین له دننه راپورونه څرګندوي چې دفترونه بند دي، ښوونځي تړل شوي، پوهنتونونه رخصت شوي او حکومت خلکو ته سپارښتنه کړې ده چې له کورونو رابهر نه شي.  د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلنسکي بیړنۍ حالت... Читать дальше...

د خوست ښار په متون غونډۍ کې د زرغون خوست د نيالګيو د کېنولو درې ورځنی حشر د خلکو او ځوانانو په پراخ ګډون سره پیل شو. د زرغون خوست سږنۍ میله دا ځل د تلوېزیون په غونډۍ جوړه شوه چې د دې غونډۍ پاسنۍ برخه او لمنې به د زینتي او میوه لرونکو ونو په لګولو سره شنې شي. مدني فعال نقیب الله ځلاند چې د میلې په څنډه کې يې د کتابونو یو کوچنی نندارتون هم جوړ کړی و ازادي راډیو ته وویل، د زرغون خوست میلې د متون غونډۍ په هغو ځایونو کې جوړیږي چې شاړې وي او ونې په کې نه وي کېنول شوې. د متون غونډۍ د سلسلو د شنه کولو... Читать дальше...

دا اوونۍ په هنري ګړۍ کې د کلا سیف الله سندرغاړی او کامیډین روزي خان شوق زموږ مېلمه دی. له نوموړي سره د هغه پر ژوند او کار، د بلوچستان په پښتو موسیقۍ او په ټولنیزو رسنیو د ځوانانو پر هلو ځلو غږېدلي یو. نوموړی وايي، د سندرو له لارې یې د کلتور د ودې لپاره کار کړی او د خپلو ټوقو ـ ټقالو له لارې يې د خپه خلکو د زړونو د خوشالولو هڅه کړې ده. روزي خان شوق وايي، خدای پاک ورته د سندرو ترڅنګ په خبرو او مجلس کې هم لوی صلاحیت ورکړی او دا هنر یې زده دی چې د خلکو زړونو ته لاره پیدا کړي.

په کندز ولایت کې د پولیو ضد واکسین پر واکسیناتوران باندې برید کې ۷ واکسیناتوران وژل شوي چې ۴ ښځي هم په کې شاملې دي. د کندز د سیمه ییزو چارواکو د معلوماتو مخې چې دغه ۷ تنه د پولیو ضد واکسین رضاکاران په درېیو جلا جلا پېښو کې د کندز ښار اړوند د چهار تاق او ابراهیم خېلو سیمو کې او دغه راز په امام صاحب ولسوالۍ کې د نا معلومه وسله والو له لوري وژل شوي دي. د کندز د امنیې قوماندانۍ ویاند حافظ عبیدالله عابدي نن پنجشنبې د حوت میاشتې ۵ مه ازادي راډيو ته وویل،دغه پېښې نن له غرمې مخکې رامنځته شوې او په تړاو یې دوه تنه نیول شوي دي. Читать дальше...

روسي ولسمشر ولادیمیر پوتین د فبرورۍ ۲۴مې پر سهار په اوکراین کې د "ځانګړو" عملیاتو اعلان وکړ چې خپل مخالف ګاونډی هېواد د ده په وینا، "بې وسلې" او له "ناڅیانو یا نازیانو پاک" کړي.

د کندهار په سپین بولدک ولسوالۍ کې د طالبانو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ په جګړه کې د ملکي خلکو په ګډون دوه کسان وژل شوي او ۱۳ نور ټپیان شوي دي. دغه نښته نن غرمه د پاکستاني ملېشو له خوا د یوه افغان ماشوم د وهلو پر سر رامنځته شوه چې له امله یې د سپین بولدک او چمن ترمنځ دروازه هم د مسافرو پرمخ تړل شوي ده. په کندهار کې  د طالبانو د حکومت د والي ویاند محود اعزام په سپین بولدک کې د طالب وسله والو او پاکستاني ملېشو ترمنځ شخړه تائیدوي خو نور جزئیات نه ورکوي . خو په سپین بولدک کې ځايي سرچینې او د پېښي... Читать дальше...

پر اوکراین د روسیې تر پوځي یرغل یوه ورځ مخکې، روس پلوو بیلتونپالو د اوکراین په ختیځ کې پر ځینو کلیو توغندي وویشتل. د ازادي راډیو خبریاله د چارشنبې په ورځ څو کلیو ته ورغلي او دغلته یې د سیمې د خلکو پر ژوند دا راپور جوړ کړی دی.

د اسیا د فوټبال جام لوبو د غوراوي لپاره نن پچه واچول شوه.  افغانستان په ډي ګروپ کې له هند، هانګ کانګ او کمبودیا سره مخامخ شوی دی.  د دې ګروپ لوبې به د جون په میاشت کې په هند کې وشي.  که چېرته افغانستان په ډي ګروپ کې لومړی شو نو د اسیا جام ته به په مستقیم  ډول لار پیدا کړي.  دا لوبې په ۲۰۲۳کال کې په چین کې ترسره کېږي.

ښایي دا پر افغانستان د طالبانو د دوهم ځل واکمنۍ له پیل راهیسې په پلازمېنه کابل کې تر ټولو ستره ورزشي میله وي. د وزلوبې لیګ درېیم پړاو، نن پیل شو او لس ورځې دوام کوي. که څه هم د پیل په رسمي مراسمو کې یې یو شمېر لوړ پوړو طالب چارواکو برخه اخیستې خو د مینه والو شمېر خورا کم دی. طالب چارواکي هیله لري چې په راتلونکو ورځو کې به د مینه والو شمېر زیات شي. د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند او د ملي راډیو تلویزیون رئیس احمد الله وثیق ازادي راډیو ته وویل، د نږدې شل زره نندارچیانو د راتګ لپاره تیاری نیول شوی دی. Читать дальше...

روسیې د فبرورۍ پر ۲۴مه سهار د اوکراینۍ پلازمېنې په ګډون پر یوشمېر ښارونو توغندي داغلي دي. اوکرایني ولسمشر د هېواد د دفاع ژمنه کړې، خلکو ته یې د ارامه اوسېدو سپارښتنه کړې او په هېواد کې یې د پوځي قانون (مارشل لا) نافذولو اعلان کړی. تر حملې وروسته له پلازمېنې کییف څخه خلکو د وتلو هڅې کړې دي او پر سړکونو ګڼ ګاډي ولاړ دي. امریکا پر اوکراین د روسیې حمله غندلې. د ملګرو ملتونو مشر سمدستي د جنګ درولو غوښتنه کړې. د اژانس فرانس پرېس ویډیويي رپورټ

د کندهار په سپین بولدک ولسوالۍ کې د طالب وسله والو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ شخړه شوې چې له امله یې د سپین بولدک - چمن دروازه د مسافرو د تګ راتګ پر مخ تړل شوې ده. یوې سرچینې ازادي رادیو ته وویل ‏چې نن غرمه د کندهار د سپین بولدک پر دروازه پاکستاني ملېشو یو افغان ماشوم وهلی ،وروسته طالب وسله والو پر پاکستاني پوځیانو ډزي کړي. ‏سرچینه وایې دامهال دروازه بنده ده او چاته د تګ راتګ اجازه نه شته. طالبانو د دوی او پاکستاني پوځیانو ترمنځ شخړه تائید کړې خو نور جزئیات یې نه دي ورکړي.

روسیې د چهارشنبی په شپه نا وخته په اوکراین کې پر پوځي اهدافو بریدونه پیل کړل، دا بریدونه که څه هم ډېر ورته نه ول، خو افغانانو ته یې په ۹۰مو کلنو کې پر افغانستان د پخواني شوروي یرغل ور په زړه کړ.   دې بریدونو په افغانستان کې یو لړ غبرګونونه راپارولي دي.  د طالبانو حکومت د بهرنيو چارو وزارت د ستراتيژيکو مطالعاتو مرکز مشر ولي الله شاهين ازادي راډیو ته وویل، دوی د جګړې او د نورو پر حقونو د تیري خلاف دي.   شاهین وایي:" په ټوله کې موږ د جګړې خلاف یو، د هیچا ترمنځ دی جګړه نه کېږي او هېڅ ځای کې دې... Читать дальше...

اوکرایني چارواکو یوه ویډیو خپره کړې چې ښيې روسي ټانکونه او پوځي ګاډي نن ( فیبروري ۲۴ مه ) د اشغال شوې کریمیا له پولې اوړي. د اوکراین د سرحدي خدمتونو ادارې ددې بندر نوم نه دی یاد کړی. په ویډیو کې لیدل کیږي چې روسي ځواکونه د اوکراین د دولت تر کنټرول لاندې خاورې ته داخلیږي. د روسیې ولسمشر ویلادیمیر پوتین د پنجشنبې په سهار وختي پر اوکراین د " ځانګړې پوځي عملیاتو " اعلان وکړ. هغه د روسیې وګړو ته په وینا کې هڅه وکړه چې خپل دا اقدام توجیه کړي. پوتین د اوکراین له پوځیانو وغوښتل چې خپلې وسلې پر مځکه کېږدي. Читать дальше...

روسیې د فبرورۍ پر ۲۴مه سهار وختي د اوکراینۍ پلازمېنې کییف په ګډون پر یوشمېر ښارونو توغندي ورولي دي. اوکرایني حکومت وايي، د هېواد دفاع کوي او امریکا پر هغه هېواد حمله غندلې ده. سیاستوال، د پاکستان پخوانی سېنېټر او شنونکی افراسیاب خټک د سړې جګړې پرمهال او تر هغې وروسته د پخواني شوروي اتحاد او ختیزې اروپا پر حالاتو نظر ساتلی دی او وايي، روسیه او اوکراین تاریخي، فرهنګي، تمدني او سیاسي تعلقات لري. نوموړي د فبرورۍ پر ۲۴مه مشال راډیو ته وویل، داسې ښکاري چې په نړۍ کې د ځواک یا طاقت په توازن کې بدلون کېږي. Читать дальше...

د روسیې پوځي چارواکو ویلي چې د اوکراین پر هوایي اډو او پوځي تاسیساتو یې بریدونه کړي دي. ​ لویدیځو اژانسونو د روسي چارواکو په وینا د دوی هدف همدا پوځي سیمې دي او د ملکیانو د اوسیدو پر ځایونو یې بریدونه نه دي کړي.

عمران خان په داسې حال کې روسيې ته تللی چې د اوکراين پر سر د امريکا په ګډون له لویديځو هېوادونو سره د مسکو اړيکې ترينګلي شوي دي او د فبرورۍ ۲۴مې پر سهار روسیې پر اوکراین حمله وکړه او د هغه هېواد د پلازمېنې په ګډون یې پر لږ تر لږه اووه ښارونو توغندي وورول.

روسي ولسمشر ولادیمیر پوتین د فبرورۍ پر ۲۴مه سهار وختي په اوکراین کې د "ځانګړو" عملیاتو اعلان وکړ چې خپل مخالف ګاونډی هېواد د ده په وینا، "بې وسلې" او له "ناڅیانو یا نازیانو پاک" کړي.

د کونړ نورګل ولسوالۍ اوسیدونکي شکایت کوي چې په ولسوالۍ کې يې مرسته کوونکي موسساتو د غریبو او مستحقو خلکو پر ځای مالدارو او د واسطو خاوندانو ته مواد ورکوي. ۳۰ کلن حمیدالله یې په اړه وايي، ولسوالۍ ته يې د خیریه موسسو مامورین راځي او په وینا یې ډېری یې د خپلو خپلوانو، انډیوالانو او د واسطې خاوندانو نومونه لیکي: "د غریبانو، کونډو او یتیمانو پوښتنه څوک نه کوي او څوک چې نه پېژنې هغوی له هر ډول مرستو بې برخې پاتېږي.» د دې ولسوالۍ بل اوسېدونکی شېرولي خان هم د موسساتو د سروې د مامورینو او کار کوونکو له... Читать дальше...

د کندهار ولایت اوسېدونکې ګل مینه چې ماشوم یې په خوارځواکۍ اخته شوی وایي، اقتصادي وضعیت یې ښه نه دی، د خپلو ماشومانو لپاره په کافي اندازه خواړه نه شي برابرولی او له همدې امله یې دوه نیم کلن ماشوم تر روغتونه رسېدلی دی. ګل مینه زیاتوي: "زما شیدې نه وې، ماشوم به وږی پاتېده، بیا مو بازاري شیدې ورته پیرلې، هغه به مو هم هر وخت په وس نه وې پوره، اخر ماشوم ناروغ شو." د افغانستان په کندز ولایت کې هم ځینې خلک له ورته وضعیت څخه کړیږي. د دغه ولایت د خان اباد ولسوالۍ د بوهېن کلي اوسېدونکی رحیم ګل وایي،... Читать дальше...

روسیې نن سهار وختي د اوکراین پر خاوره بریدونه پيل کړل او د راپورونو له مخې یې پر لږ تر لږه ۷ ښارونو توغندي لګیدلي دي. د اوکراین حکومت وایي، لږ تر لږه اته تنه وژل شوي او نهه تنه ټپیان شوي دي. له اوکراینه راپورونه ورکول کېږي چې ښوونځي او پوهنتونونه رخصت شوي او دولت خلکو ته سپارښتنه کړې چې کورونو کې پاتې شي. د اوکراین ولسمشر ولودمیر زلنسکي دغه هېواد کې بېړنی پوځي حالت اعلان کړی او د امریکا له ولسمشر جو بایډن سره یې پر ټیلیفون خبرې کړي دي. د امریکا متحد ایالات ټاکل شوې ده چې ولسمشر جو بایډن... Читать дальше...

د پېښور په پیپلز منډیۍ کې دوکاندران وايي، پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو راهیسې یې کاروبار خراب شوی دی. د دوی په خبره، د افغانستان د شتمنیو د کنګلېدو او د هغه هېواد د بانکي چارو درېدو له وجې دوه اړخیزه سوداګري اغېزمنه شوې او افغان سوداګر اوس په اسانۍ له خیبر پښتونخوا څخه مالونه نه شي ورغوښتای. دوی وايي، د کورونا وایرس جهاني وبا او پر تورخم وره د محدودیتونو له وجې سوداګري وار له مخه خرابه شوې وه چې په تېرو شپږو میاشتو کې لا کمه شوې. دا په داسې حال کې ده چې پاکستان ویلي دي چې له افغانستان سره د... Читать дальше...

ملګري ملتونه به د افغانستان له بانکي نظام سره خپلو مرستو ته دوام ورکړي.   د افغانستان بانک تېره ورځ ناوخته په یوه خبرپانه کې ویلي، د بانک چارواکو په افغانستان کې د یوناما له ځانګړې استازې ډیبرا لاینز سره په کتنه کې دا او ورته نورو مسایلو باندې خبرې کړي.   د خبرپاڼې له مخې، د یوناما استازې ویلي، دوی د افغانستان له خلکو او په ځانګړي ډول بانکي نظام سره مرسته کولو ته تیار دي او تېرو شپږو میاشتو کې یې شااوخوا ۲ میلیارده ډالره مرسته په بشري او بانکي برخه کې کړې ده.   د افغانستان بانک د خبرپاڼې له... Читать дальше...

د صرافانو ټولنې استازو د رییس الوزرا له سیاسي مرستیال سره په لیدنه کې د دوی په وړاندې د امنیتي او بانکي ستونزو د حل په موخه ناسته کړې.   د ارګ له لوري په خپره شوې خبرپاڼه کې چې تېره ورځ ناوخته خپره شوې ویل شوي چې د صرافانو ټولنې استازو په دې وروستیو کې د صرافانو پر وړاندې ناامني یوه جدي اندېښنه یاده کړې او له اړوند چارواکو یې د مخنیوي غوښتنه کړې ده.   په خبرپاڼه کې ویل شوي چې صرافانو دغه شان د خپلو جوازونو د غځولو غوښتنه هم کړې.   د خبرپاڼې په حواله، صرافانو په ټینګار سره وویل، که د صرافانو... Читать дальше...

د ژمي په خلاصېدو او د هوا په تودېدو سره په افغانستان په ځانګړي ډول شمالي ولایتونو کې یو ځل بیا د جګړې د پیل وېره په خپرېدو ده او خلک له دې امله ډېر اندېښمن دي. د بغلان د اندراب ولسوالۍ یوتن اوسېدونکی وایي، تېر کال یې د جګړو له امله له خپلې ځمکې حاصل وانه خېست، سږ کال هم وېره لري چې د جګړو اور کروندې ونه خوري. دی چې نه غواړي نوم یې راپور کې واخېستل شي ازادي راډیو سره خبرو کې ادعا وکړه چې د طالبانو د حکومت ځواکونه یې لیدلي چې د جګړې لپاره چمتوالی نیسي: "دلته صرف غریب ولس دی چې تل قرباني ورکوي.... Читать дальше...

د روسیې پوځي چارواکو ویلي چې د اوکراین پر هوایي اډو او پوځي تاسیساتو یې بریدونه کړي دي.  لویدیځو اژانسونو د روسي چارواکو په وینا د دوی هدف همدا پوځي سیمې دي او د ملکیانو د اوسیدو پر ځایونو یې بریدونه نه دي کړي.  دا بریدونه څو ساعته وروسته تر دې پيل شول چې د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین په اوکراین کې "ځانګړي پوځي عملیات" اعلان کړل.  د روسیې دا حملې سملاسي له پراخو غبرګونونو سره مخامخ شوي دي.  د اوکراین ولسمشر ولودمیر زلنسکي دغه هېواد کې بېړنی پوځي حالت اعلان کړی او د امریکا له ولسمشر جو بایډن سره یې پر ټیلیفون خبرې کړي دي.